ExpEx ervaringsprofessionals: make it work!

Een groeiend aantal ExpEx groeit door tot ervaringsprofessional en maakt van diens vrijwilligerswerk betaald werk. Dat gebeurt op verschillende manieren: bij de gemeente, een jongerenraad, in dienst, als freelancer of bij Stichting ExpEx. Hieronder laten we Diantha, Ravi, Janet, Mohini en Alynda aan het woord over hun processen. Hun verhalen geven hoop en laten zien dat je ook betaald werk kunt vinden in dit werkveld zonder specifieke opleiding tot hulpverlener.

ExpEx heeft voor mij de overgang van hulpverlening naar authentieke deelname aan de maatschappij betekend. Vrij direct na een jarenlang hulpverleningstraject volgde ik de ExpEx-training. Ik was toentertijd ook wel aan het werk, maar deed niet wat ik graag op lange termijn wilde blijven doen.
ExpEx bevestigde voor mij dat ik waardevol werk kon doen en dat wat er vroeger gezegd werd (dat je met een rugzak niet meer aan de bak komt) absoluut niet klopt.

Ik ben na een tijd bij ExpEx te vrijwilligen aan de slag gegaan bij Levvel als ervaringsprofessional. Ik begon met 4 uur, maar dit is uiteindelijk uitgegroeid tot een vast contract van 32 uur, met veel vrije ruimte voor mijn inzet en persoonlijke ontwikkeling. Ik werk mee aan het beleid rondom ervaringsdeskundigheid, geef trainingen aan professionals over de inzet van ervaringskennis, vul Team Diversiteit & Inclusie aan en heb daarnaast ook nog cliëntcontact. Ik belichaam hiermee een functie die volledig op mij afgestemd voelt en waar ik me daardoor ook zeer thuis in voel. Ik ben heel dankbaar voor de mogelijkheden die de ExpEx-training mij daarin heeft geboden, evenals de collega’s die ik via die weg heb ontmoet.

Naast de kansen die de ExpEx-training mij geboden heeft, was het voor mij vooral nodig om weer in mijzelf te gaan geloven en daarnaast proactief te zijn. Zo zei ik eens gewoon ‘brutaal’ tijdens een ExpEx-opdracht (ik mocht meelunchen) tegen de werkgever daar dat als ze ooit mensen zoeken daar, ik wel geïnteresseerd zou zijn. En zo hebben we ook daar tijdelijk een functie gecreëerd waar ik mijn kwaliteiten kon benutten. Het heeft soms dus ook wat durf en creativiteit nodig, vooral als je geen opleidingen hebt afgerond. 

Het advies dat ik mee zou willen geven aan jongeren is: geloof in jezelf en durf buiten de vaste kaders te denken. Enthousiasme werkt aanstekelijk! 

In de afgelopen tien jaar heb ik een indrukwekkende reis doorgemaakt, van een jonge vader zonder de juiste diploma’s naar een gewaardeerde professionele ervaringsdeskundige. Het begon allemaal toen ik, dertien jaar geleden, voor het eerst vader werd. Dit moment zette me aan het denken over het leven en bracht een dieper bewustzijn met zich mee. Ik realiseerde me dat ik wilde werken in de hulpverlening, geïnspireerd door mijn eigen ervaringen in die sector.

Zonder de benodigde diploma’s en werkervaring zocht ik naar manieren om mijn doel te bereiken. Met de steun van mensen uit de hulpverlening begon ik aan deze uitdagende reis. Helaas vond ik geen leer-werkplek die paste bij mijn leermethode en gezinssituatie. Onwetend over studiefinanciering nam ik contact op met mijn bekenden uit de hulpverlening voor advies.

Ongeveer elf jaar geleden werd ik betrokken bij een onderzoek naar jongeren tussen 18 en 18+. Dit onderzoek, gestart door mensen die ik had benaderd in mijn streven naar een rol in de hulpverlening, legde de behoefte bloot aan hulpverleners met vergelijkbare ervaringen. We wilden niet alleen horen dat anderen begrepen hoe we ons voelden, maar ook daadwerkelijk ervaren dat ze het begrepen. Dit bracht ons tot het idee van ervaringsdeskundigen.

Ik greep de kans om zelf een ervaringsdeskundige te worden met beide handen aan. Hoewel het proces langer duurde dan ik had verwacht, bood de verplichte training waardevolle inzichten. Ik leerde essentiële communicatievaardigheden en ontdekte het belang van het op een positieve manier delen van mijn eigen ervaringen.

Het vrijwilligerswerk vergde veel tijd, wat conflicten veroorzaakte met mijn werk als onderhoudsschilder. Om meer flexibiliteit te hebben, besloot ik mijn eigen schildersbedrijf te starten. Dit gaf me de vrijheid om mijn ervaringen te delen en betrokken te zijn bij verschillende projecten. Mijn verhalen bereikten verschillende platforms, van voorlichtingen tot online en televisie.

Met de tijd groeide mijn aanwezigheid als ervaringsdeskundige op verschillende platforms. Ik deelde mijn verhalen fysiek tijdens voorlichtingen, online via websites en YouTube, en zelfs op televisie. Hulpverleners en instanties zochten persoonlijk contact voor advies en samenwerking aan diverse projecten.

Een keerpunt kwam toen Housing First Jongeren me uitnodigde om te solliciteren als ervaringsdeskundige, maar dit keer als een fulltime betaalde positie. De sollicitatie was bijzonder, omdat ik mijn persoonlijke ervaringen deelde, iets wat normaal gesproken niet gebruikelijk is in een sollicitatiegesprek. Tijdens het gesprek ontdekte ik dat de persoon met wie ik sprak, mijn vroegere begeleider was in het eerste kindertehuis waar ik verbleef.

Uiteindelijk werd ik aangenomen en begon ik aan mijn reis als professionele ervaringsdeskundige. Zowel voor mij als voor mijn collega’s was het een ontdekkingstocht om mijn rol in te vullen. Vijf jaar later ben ik enorm gegroeid, zowel persoonlijk als professioneel. Mijn aanwezigheid wordt gewaardeerd door het hele team, en de jongeren zijn blij met mijn betrokkenheid.

Hoewel ik nog geen hulpverlener ben, bouw ik waardevolle werkervaring op. Mijn toekomstdroom van tien jaar geleden wordt langzaam werkelijkheid, dankzij ExpEx. Ik blijf streven naar verdere groei, met het verlangen om uiteindelijk een opleiding te volgen en als professionele hulpverlener aan de slag te gaan. De reis is nog niet ten einde, maar elke stap brengt me dichter bij het realiseren van mijn droom.

Als jongere wilde ik heel graag een “normale” bijbaan. Werken aan zelfstandigheid, heel veel sparen en bezig zijn zoals de meeste tieners uit mijn klas. Ik kan mij goed herinneren dat ik vol vertrouwen solliciteerde bij de MC Donalds, want ik had tenslotte horeca-ervaring. Tot mijn verbazing kreeg ik het bericht dat ik niet werd aangenomen, omdat mijn inschrijfadres te herleiden was naar een jeugdzorginstelling. Ik klapte helemaal dicht en hing op. 

Tegen haar had ik willen zeggen, “jij gaat het veel verder waarmaken”. Wonen in de jeugdzorg maakte voor mij één ding glashelder, namelijk om zelf het werkveld in te gaan. Na wat tegenslagen met schoolmogelijkheden ben ik opzoek gegaan naar mijn eigen motivatie. Starten bij niveau 2 was geen tegenslag, maar een mogelijkheid. Alles wat ik leerde qua studies, stage, trainingen nam ik serieus en nam ik mee tot ik op de juiste plek zou komen. Zonder ExpEx had ik dat niet gekund! 

Een oud-begeleider benaderde mij of ik mee wilde doen met een training. Dat hoefde hij niet nogmaals te herhalen en ik zei volmondig “JA”. Tijdens de training kreeg ik een stukje vertrouwen terug in de mens. Ik voelde mij niet alleen en kon eindelijk een keer iets zeggen over mijn emoties zonder te veel filters. Ik kreeg vertrouwen in mezelf en leerde dat mijn eigen ervaringskennis waardevol is voor velen. Door verschillende opdrachten te doen bij ExpEx, zoals de hoopverlenersrol en meedenken over beleid, kreeg ik meer connecties. Dankzij een aantal oud-begeleiders die in mij geloofden kon ik beginnen met het opzetten van een jongerenraad en kreeg ik een “echte baan” in de jeugdzorg.  

Ik voelde mij geaccepteerd en kon positief terugblikken naar de hulpverlening. Bij ExpEx Alphen ben ik gestart met kleine coördinatietaken en nu ben ik werkzaam bij TEAM ED als coördinator ExpEx Amsterdam. Ik kan mijn eigen groei terugzien in vele ervaringsdeskundigen waar ik enorm van geniet. Zoals het opleiden van co-trainers, ervaringsdeskundigen die voor een grote groep spreken en dat eerst niet durfden. Het fijnste is dat ik nog steeds werk met de mensen die mij het vertrouwen in de mens teruggaven en ik het nu kan voortzetten voor anderen.  

Mijn start begon als een jongere met ervaring die gedwongen werd door de voogd om te vertellen over jeugdzorg. Ik gaf een voorlichting met als doel dat kinderen/jongeren eerder hulp durfden te zoeken als het niet goed gaat. Uiteindelijk zag ik het effect en wilde ik meer trainingen geven aan de jongeren, maar ook aan de (toekomstige) hulpverleners zodat de jeugdzorg ook een fijner ervaring zou zijn voor de jongeren.

Intussen was ik ook bezig met mijn diploma als jongerenwerker op het mbo 4. In deze periode kwam het woord ‘ervaringsdeskundigheid’ voor het eerst in mijn woordenschat. Ik ontmoette ExpEx en had mee getekend om ExpEx in Gelderland te laten starten. Nieuwsgierig dat ik was, startte ik aan de training en mocht ik me certificaat behalen. Intussen studeerde ik af en was ik gestart op het HBO. 

Mijn eerste baan in een GezinsFACT team werd een feit. Het was erg lerend omdat zij mij nog zagen als cliënt en wilde beschermen dus niet als gelijke zagen. De denkstof die ik inbracht als kleine bommetjes waren dan ook erg uitdagend. Omdat mijn passie zit op mensenhandel, gesloten jeugdzorg en uberhaupt jongeren ontplooide ik mezelf als zzp’er om vooral mee te doen in landelijke projecten. En daarna begon ik als groepswerker in een gesloten jeugdzorginstelling. Hier werden mijn pedagogische knuffel en de koosnaampjes voor de jongeren iets meer geaccepteerd. maar tegelijkertijd bleef het lastig omdat er ook een hiërarchie bestaat. 

Ik werd de regionale cliëntenambassadeur van NHN binnen het OZJ, deed mee aan StroomOP en mijn ideeën vonden een plek in de Academische Werkplaats Risicojeugd. Ik werd ook bekender op tv mijn verhaal mocht delen, ik met de secretaris generaal van het Ministerie van VWS (Erik Gerritsen) aan de experttafel zat voor mensenhandel, en met verschillende politici sprak.

Ik werd ervaringsprofessional omdat ik ook leerde om constructieve oplossingen te benoemen, afstudeerde van het HBO en als gelijkwaardige een positie innam. Ik erkende de kracht van mijn ervaringen, van mijn deskundigheid en daardoor ben ik denk ik goed in mijn werk. Lef en durf waren mijn beste vrienden maar ook mijn gereedschappen. 

ExpEx heeft in de twee jaar dat ik er zit al enorm veel voor mij betekend. Voor ik hier kwam werken was ik al met mijn ervaring aan het werk en vrijwilliger bij een andere organisatie. Toen ExpEx op mijn pad kwam veranderde voor mij het privé en werk gescheiden MOETEN houden naar privé en werk gescheiden MOGEN houden. Ik ben voor ExpEx bij veel plekken ‘weggestuurd’/’ontslagen’, omdat ik te veel mijn privéleven mengde met het werkleven. Ik mocht niets delen over mijn wat ik had meegemaakt, omdat dat volgens hogerop te veel in de weg zou zitten. Bij ExpEx heb ik mogen leren dat mijn privéleven ook meegenomen mag worden, juist in het werkveld. Dat mijn ervaring mooi kan zijn om te delen en dat ik juist die dingen die tot ‘last’ waren voor mijn eerdere stage-/werkplekken, nu dingen kunnen zijn die mij kunnen ondersteunen in het werk. Dit is voor mij echt wel een eye-opener geweest; dat wat voor de werkgever een angst kan zijn, kan voor jezelf juist een kracht zijn. 

Er was moed voor nodig om mijn verhaal ook in te durven zetten. Daar heeft ExpEx wel een hele grote rol in gespeeld. 

Het advies dat ik geef is: weet dat er mogelijkheden zijn. Ik dacht echt dat mijn ervaringen mij in de weg zouden gaan zitten, dat ik niet mocht zijn wie ik ben en niet kon werken, omdat ik een moeilijk verleden heb en daarvoor moet betalen in het heden. Nu werk ik met mijn ervaring, inclusief mijn moeilijke verleden en heeft dat juist in mijn voordeel gewerkt, omdat het een belangrijk onderdeel is van mijn werk. 

Geloof in dat er dingen zijn die kunnen, omdat de onzekerheid van een ander niet jouw eigen onzekerheid is, maar zelfs jouw kracht kan zijn.

Dit artikel is onderdeel van ons jubileum magazine. Lees en blader er door op deze pagina.