Downloads
Beroepscompetentieprofiel Ervaringsdeskundigen
Onze landelijke coördinator en trainer Mannus was actief in de werkgroep on het beroepscompetentieprofiel (BCP) op te stellen. De vorige versie uit 2013 was toe aan een update, omdat het werkveld is vergroot. Zo is het nieuwe competentieprofiel is niet enkel in de GGZ en jeugdzorg toepasbaar, maar bruikbaar voor het gehele sociale domein. Iedereen kan er elementen uit halen die nuttig zijn voor bijvoorbeeld een visiestuk, functieprofiel of presentatie.
Hieronder is het BCP te downloaden en op de website van de Vereniging van Ervaringsdeskundigen vind je andere onderdelen van het kwaliteitssysteem waaronder een generieke module, leerplan, beroepscode & -register en meer.
E-magazines ervaringsdeskundigheid
Listen Up
Uit onderzoek en gesprekken met jongeren, professionals en beleidsmakers blijkt dat de inzet van ervaringsdeskundigheid en jongerenparticipatie binnen de jeugdzorg en de jeugd-ggz beter kan. Maar veel bestuurders, zorgprofessionals en beleidsmakers zien door bos de bomen niet meer. Waar begin je? En hoe zorg je voor betekenisvolle participatie? Het e-magazine ‘Listen Up’ geeft daar antwoord op.
Het Listen Up e-magazine geeft het woord aan jongeren en ervaringsprofessionals zelf. Zij praten over samenwerken met gemeenten, het inzetten van ervaringsdeskundigheid en over jongerenraden in de jeugdzorg. Ook delen zij hun geleerde lessen én de valkuilen waar je als bestuurder, zorgprofessional of beleidsmaker op moet letten. Elk interview wordt daarnaast aangevuld met een reflectie van ervaringsprofessional Mannus Boote.
Behalve ervaringsverhalen staat het magazine vol met handige tools, informatiebronnen, expertorganisaties en best practices. Hier kan de lezer meteen en concreet mee aan de slag.
VER_haal
In VER_haal staan de ervaringen van jongeren, ervaringsdeskundigen, professionals en onderzoekers centraal. Zij vertellen over samenwerken met gemeenten, het inzetten van ervaringsdeskundigheid en ze geven tips over hoe je samenwerkt met jongeren en ervaringsdeskundigen. Verwacht hierbij geleerde lessen, de valkuilen waar je op moet letten en praktische tips.
Daarnaast heeft een jongerenredactie elk interview voorzien van een reflectie. Drie jongeren – Mylèn, Noah en Nikki – delen wat elk verhaal met hun doet, wat hen opvalt en wat de lezer hiermee kan. Behalve interviews en ervaringsverhalen deelt het magazine ook kennis, informatiebronnen, expertorganisaties en best practices.
Position Papers
Stoppen met Gesloten Jeugdzorg
Jason, Nienke en Carlijn schreven een position paper voor de Tweede Kamer om te stoppen met gesloten jeugdzorgd.
Wij, ervaringsdeskundigen uit de gesloten jeugdzorg, roepen de Tweede Kamer, kabinet, gemeenten en werkgevers, op om werk te maken van het stoppen met gesloten jeugdzorg. En daarmee uitvoering te geven aan de motie van leden Peters (CDA) en Kuiken (PvdA) die 29 november 2021 kamerbreed is aangenomen. Om deze motie goed uit te voeren roepen wij de Tweede Kamer op om haar invloed aan te wenden op de staatssecretaris. Deze moet opdracht geven tot het maken van een uitvoeringsplan met gemeenten, werkgevers, ervaringsdeskundigen en professionals. Inclusief facilitering voor het maken van het uitvoeringsplan en een onafhankelijke coördinatie/ voorzitterschap, afstandelijk van de politiek. Zodat binnen de zittingsperiode overgegaan kan worden tot uitvoering van de motie en de breed gedragen maatschappelijke wens te stoppen met gesloten jeugdzorg.
Problemen in de Jeugdbescherming
Hanna en Gabriel schreven een position paper over de problemen in de jeugdbescherming.
Vanuit ervaringsdeskundigen, die werkzaam zijn in en rond de jeugdbescherming, merken we dat er systematische problemen zijn ontstaan binnen de jeugdbeschermingsketen. Ouders en jongeren hebben door het tekort aan personeel bij de gecertificeerde instellingen vaker geen vast aanspreekpunt, dit leidt in veel gevallen tot het niet tijdig kunnen bieden van de benodigde hulp aan kinderen en ouders. Wij merken dat de problemen die ontstaan binnen de jeugdbescherming andere problemen in de jeugdzorgsector veroorzaken en/of versterken. Hierdoor kan in steeds meer gevallen de beschikking van de kinderrechter niet goed worden uitgevoerd met alle gevolgen van dien.
Hervormingsagenda Jeugd
ExpEx coördinator Mannus en bestuurslid Hannah schreven dit position paper met input en feedback van diverse mensen van verschillende jongerenorganisaties. Deze inbreng is gemaakt voor het rondetafelgesprek over de Hervormingsagenda Jeugd op maandag 19 juni 2023 met de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport van de Tweede Kamer. Het doel van dit rondetafelgesprek is om de verschillende invalshoeken te horen over de Hervormingsagenda Jeugd.
Flyer
De ExpEx flyer
We hebben een flyer gemaakt met de basisinfo over ExpEx. Hierin staat kort wie we zij, wat we doen (regionaal en landelijk), info over onze training, linkjes naar onze socials en contactgegevens om met ons samen te werken.
Je kunt deze printen, dubbelvouwen en uitdelen of op jouw locatie neerleggen. Help ons bekender te worden en meer van ons goede werk te kunnen doen!
Waar kan ik naartoe met mijn ervaringskennis?
Heb je ervaring in de jeugdhulp, wil je wat betekenen voor anderen en/of de jeugdzorg verbeteren? Met onze nieuwe flyer willen we je op weg helpen om de mogelijkheden te ontdekken en je te informeren over de stappen die je kunt zetten.
Onderzoek
GEWoon: jongeren onderzoeken ervaringsdeskundigheid
Binnen de jeugdhulp wordt steeds vaker de kennis van jongeren met ervaring in de jeugdhulp ingezet. Maar wat is ervaringsdeskundigheid? En wat werkt wel én niet in de praktijk? Vanuit een samenwerking tussen Stichting Alexander, ExpEx en het Nederlands Jeugdinstituut gaan ervaringsdeskundige jongeren zélf met deze vragen aan de slag.
Om in beeld te krijgen hoe jongeren de definitie en de positie van ervaringsdeskundigheid in de jeugdhulp voor zich zien, gaat een groep jongeren een participatief jongerenonderzoek uitvoeren onder begeleiding van Stichting Alexander. ‘Participatief jongerenonderzoek is dé manier om de ideeën, wensen en ervaringen van jongeren op tafel te krijgen’, aldus Leo Rutjes, directeur van Stichting Alexander. Ook de samenwerking tussen jongeren, beleidsmakers en professionals wordt in het onderzoek in beeld gebracht.
Op weg naar een effectieve inzet: Verkennend literatuuronderzoek
Wat weten we over effectiviteit bij de inzet van ervaringsdeskundigheid? In deze verkennende inventarisatie zijn de belangrijkste conclusies uit recent en voornamelijk Nederlands onderzoek hiernaar samengevat.
Het document start hieronder met een omschrijving van veelgebruikte begrippen als ervaring, ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid. Daarna wordt terug gekeken in de tijd, hoe ervaringsdeskundigheid zich in verschillende sectoren heeft ontwikkeld en welke rol effectiviteit hierin gespeeld heeft. Maar de focus ligt vooral op onderzoek naar het effect van ervaringsdeskundigheid in voorlichting, maatjescontact en hulpverlening. En op basis hiervan worden aanbevelingen gedaan voor organisaties die projecten willen opzetten en onderbouwen voor en met ervaringsdeskundigen.
‘Mee in beweging’: Inzet binnen de jeugdhulp in Midden-Holland
ExpEx ambassadeur Petra van Buren heeft voor haar master Management en Innovatie onderzoek gedaan om inzicht te krijgen welke factoren van invloed zijn op organisaties binnen de jeugdhulp in Midden-Holland om wel of niet te starten met de inzet van ervaringsdeskundigheid. Om er zodoende achter te komen wat er nodig is om de inzet van ervaringsdeskundigheid binnen de jeugdhulp te kunnen stimuleren.
Waarom wordt ervaringsdeskundigheid nog te weinig ingezet in de jeugdhulp? Waar en waarom is er weerstand, en wat kan je daarmee? En hoe stimuleer je de inzet? Deze en andere vragen worden beantwoord in het onderzoeksrapport ‘Mee in beweging…?’
‘Innovatievoorstel’: Herstelcollege, ExpExlab en ExpExteams
Op basis van de kennis en praktijkervaringen uit bovenstaand onderzoek ‘Mee in beweging’ heeft Petra van Buren een innovatievoorstel geschreven. Hoe breng je de beweging van de inzet van ervaringsdeskundigheid in de jeugdhulp mee op gang? Bijvoorbeeld door middel van ExpExteams, ExpExLabs en het Herstelcollege. Dit innovatievoorstel draagt bij aan een werkelijke kanteling om te werken vanuit de herstelvisie en jongeren met ervaring in te zeten om de jeugdhulp te verbeteren vanuit het perspectief van de gebruiken.
Haagse Jongerenambassadeurs: advies mentaal welzijn Haagse jongeren
De Haagse Jongerenambassadeurs ervaren persoonlijk en/of in hun directe omgeving bij leeftijdsgenoten een worsteling met hun mentale welzijn. De jongeren – zo blijkt uit (onder andere) een onderzoek dat de Haagse Jongerenambassadeurs hebben gedaan onder hun achterban. Dit zijn Haagse jongeren uit de leeftijdscategorie 14 tot en met 26 jaar. Zij ervaren een grote druk op hun schouders. School, werk en social media lijken grote verwachtingen van de jongeren te hebben, waardoor zij verschillende mentale en waarschijnlijk daardoor veroorzaakte lichamelijke klachten ervaren.
In dit adviesrapport wordt eerst aandacht besteed aan de behoefte van de Haagse jongeren met betrekking tot het thema mentaal welzijn en het proces. Hieruit volgt een advies en het rapport wordt afgesloten met een conclusie. Dit advies wordt door de Haagse Jongerenambassadeurs uit eigen initiatief aan de gemeente Den Haag een betrokken stakeholders gegeven.
‘We weten het anders’ – Praktijkgericht onderzoek ervaringsdeskundigheid bij Cardea
Nelleke Melse, ExpEx coordinator in Katwijk, deed onderzoek naar de inzet van ervaringsdeskundigheid binnen jeugdhulpaanbieder Cardea.
Het onderzoek beoogt inzicht te geven in de onderliggende processen die hierbij van invloed zijn en richting te geven aan de te nemen vervolgstappen. Belangrijkste aanbeveling is om tijd en middelen te creëren om dit samenwerkingsproces tussen
medewerkers en ervaringsdeskundigen samen aan te leren gaan.
Richtlijnen voor jongerenparticipatie in onderzoek
De deelnemers van School for Participation hebben hun eerste product gepresenteerd waarin ze richtlijnen hebben opgesteld voor jongerenparticipatie in onderzoek. Het doel is om de samenwerking met jongeren gelijkwaardiger te maken wanneer zij worden betrokken in onderzoek, waarbij de rol van de jongeren niet uitmaakt.
Verleiden en Verrijken’ – quickscan naar kansen voor de inzet van ervaringsdeskundigheid voor de jeudzorgarbeidsmarkt
De DSP-groep heeft onderzoek gedaan naar de inzet van ervaringsdeskundigheid in de jeugdzorg in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Onze landelijke coördinator Mannus Boote is hiervoor geïnterviewd.
Een korte samenvatting: Er is onbenut arbeidspotentieel te vinden voor de jeugdzorg onder mensen die ervaringskennis hebben. Als zij verleid worden toe te stromen naar de jeugdzorgarbeidsmarkt, wordt de kwaliteit van de zorg verrijkt.
Ervaringskennis en -deskundigheid inzetten in jeugdhulp: Inzichten vanuit theorie en praktijk
De inzet van ervaringskennis en -deskundigheid in de jeugdhulp is vaak nog onvoldoende georganiseerd. Hierdoor blijft het potentieel van ervaringsdeskundigen onderbenut. Het Verwey-Jonker Instituut deed onderzoek naar de inzet van ervaringsdeskundigen in de jeugdhulp en heeft daarvoor onze landelijke coördinatoren geïnterviewd. Naar aanleiding van het onderzoek is een publicatie vrijgegeven waarin handvatten voor gemeenten en maatschappelijke organisaties worden gegeven om ervaringsdeskundigen duurzaam in te zetten. In de publicatie wordt ExpEx aangeprezen als goed voorbeeld van hoe het wel kan en zou moeten.
PARTI-les: Recycle jongeren versus wegwerpjongeren
In participatieland kom je vaak dezelfde jongeren tegen, zogenaamde ‘recycle jongeren’. Lees hier over de voor- en nadelen wanneer steeds dezelfde jongeren participeren en hoe je afweegt wat wenselijk is. ExpEx Noah heeft meegewerkt aan de richtlijn waar nog veel meer inzichten in te vinden zijn.
Richtlijn 113 voor inzetten ervaringsdeskundigen bij jongeren met suïcidaliteit
Jongeren bij wie suïcidaliteit speelt, geven vaak aan behoefte te hebben aan het praten met een ervaringsdeskundige. Veel jongeren die hebben samengewerkt met een ervaringsdeskundige zijn enthousiast: ze voelen zich gehoord, gezien en begrepen, en ervaren weer hoop voor de toekomst. Toch worden ervaringsdeskundigen bij suïcidaliteit nog maar weinig ingezet.
Jongeren, ExpEx – Experienced Experts Midden-Holland (een project van Stichting KernKracht), het LUMC Curium en 113 Zelfmoordpreventie hebben daarom samen een document ontwikkeld om professionals en organisaties op weg te helpen bij het opstarten of uitbreiden van de inzet van ervaringsdeskundigen, specifiek bij jongeren die kampen met suïcidaliteit.
Stabiliteit in herstel: A Balancing Act
Ervaringsdeskundige jongeren krijgen steeds vaker een rol in de behandeling van jongeren in de jeugdhulp. Maar hoe kan deze rol goed ingezet worden, naast de rol van de behandelaar? En wat is er nodig om deze rol van de ervaringsdeskundige jongeren in de behandeling te waarborgen? Daar is onderzoek naar gedaan door o.a. Carolijn de Beeren Martin de Vreugd. Doormiddel van interviews met ervaringsdeskundigen van de NJR en ExpEx, clinici en jongeren hebben ze waardevolle inbreng opgehaald. Lees hier het hele bericht.
Visie ervaringskennis: Weten hoe het voelt
‘Weten hoe het voelt’ beschrijft de visie op (het benutten van) ervaringskennis bij Levvel. Er wordt gedeeld waarom die visie nodig is, de geschiedenis van ervaringskennis bij Levvel en hoe de visie tot stand is gekomen. De visie is gericht op het maken van verbinding met de praktijk.
Starten met ervaringsdeskundigheid in de jeugdhulp
Startdocument
Het doel van dit startdocument is meer inzicht te verschaffen in ervaringsdeskundigheid. Door middel van het geven van enkele concrete voorbeelden willen we inspireren om ervaringsdeskundigheid binnen de jeugdhulp vorm te geven.
Wat is nu eigenlijk ervaringsdeskundigheid? Wat is de meerwaarde ervan? Welke verschillende functies en rollen kunnen ervaringsdeskundigen vervullen? Hoe kan het in de jeugdhulp ingezet worden? En welke goede voorbeelden zijn hier al van?
Gemeenten, zorgaanbieders, Centra voor Jeugd en Gezin, jeugd & gezinsteams, veilig thuis teams en alle anderen betrokken bij hulp en ondersteuning op het gebied van opvoeden en opgroeien kunnen dit startdocument gebruiken om met elkaar het gesprek aan te gaan over ervaringsdeskundigheid in de jeugdhulp.
Stappenplan
Dit stappenplan is gebaseerd op de ervaringen van het ExpEx project toen het nog een pilot was. Het heeft als doel om de gehanteerde methodiek te beschrijven, zodat de inzet van ervaringsdeskundigen op dezelfde wijze bij andere instellingen vormgegeven kan worden. En het dient vooral als handleiding om de inzet van ervaringsdeskundigen in de jeugdhulp van de grond te krijgen.
Het stappenplan biedt enkele concrete handvatten: om het onderwerp ervaringsdeskundigheid op de agenda van de instelling te zetten; om de kennis, houding en verwachtingen van het team te meten ten opzichte van de inzet van ervaringsdeskundigen; over de wijze van selectie en training van ervaringsdeskundigen; voor monitoring en evaluatie.
Ervaringsdeskundigheid bespreken in je team
Hand-out voorbeelden ervaringsdeskundigheid in de jeugdhulp
Met behulp van dit document kan je samen met je team in gesprek over ervaringsdeskundigheid. Je leert onderscheid maken tussen ervaring, ervaringsdeskundigheid en ervaringswerker en je krijgt info over verschillende projecten die er al zijn om ervaringsdeskundigen een plek te geven in de hulpverlening.
Ervaringsdeskundigheid bespreken in je team
Je kunt de verschillende rollen bespreken die ervaringsdeskundigen kunnen spelen in de organisatie en je mening vormen over de inzet hiervan met behulp van deze vragenlijst.
Jonge ouders
Magazine ervaringsdeskundigheid
Dit magazine is gemaakt in opdracht van Siriz binnen het programma JOOZ. 8 ervaringsdeskundigen waaronder ExpEx stellen zich in dit magazine voor. En delen hun ideeën die ze graag samen met organisaties werkelijkheid willen maken.
Gemeenten aan zet bij jong ouderschap – Handreiking Gemeenten
Handreiking met oplossingsrichtingen en praktijkvoorbeelden van integraal beleid bij jong ouderschap. Want als gemeenten hun verantwoordelijkheden oppakken vanuit afdelingen met gescheiden budgetten en kaders, dan raken jonge ouders verstrikt in een wirwar van regels en voorwaarden.