Wat volgens een ervaringsexpert nodig is voor onderwijs

18 augustus 2023

ExpEx Bo van Loenen heeft veel ervaringskennis op het gebied van (speciaal) onderwijs. Voor ons recente bericht Ideeën van ExpEx voor een liefdevolle jeugdzorg vroegen we Bo om input voor het onderdeel onderwijs en wat we hopen terug te zien in verkiezingsprogramma’s van politieke partijen. De uitwerking van Bo’s ideeën paste qua lengte niet meer in het artikel, en dus heeft ze het helemaal uitgewerkt. Hieronder zijn haar ideeën voor het verbeteren van het onderwijssysteem in Nederland: 

Er is meer aandacht nodig voor jongeren die langere tijd geen onderwijs hebben gevolgd, uitvallen op school of moeten veranderen van opleidingsniveau. Wij hebben namelijk recht op onderwijs, dat aansluit bij onze leerstijl en niveau, ook als we niet meer thuis wonen. We willen dat het onderwijs aansluit bij onze leef- en belevingswereld, en dat wij niet koste wat kost in het bestaande onderwijs moeten passen. De thuiszittersproblematiek is niet alleen een individueel probleem van een jongere, maar is een maatschappelijk probleem van het huidige onderwijssysteem.
Lees meer over wat wij willen voor onderwijs, jeugdzorg, bestaanszekerheid en andere onderwerpen in dit artikel.

Maatwerkdiploma

Verken de mogelijkheden voor het invoeren van een maatwerkdiploma. Nu volgen leerlingen meestal onderwijs op het niveau van de vakken waar ze het slechtst in zijn. Hierdoor gaat potentie verloren. Geef leerlingen de mogelijkheid om vakken op verschillende, bij hun mogelijkheden passende, niveaus te volgen.

Eigen regie en participatie bij (dreiging van) vastlopen

Geef ouders en leerlingen meer inspraak bij (dreiging van) vastlopen in het onderwijs, bijvoorbeeld door de mogelijkheid te bieden om zelf een plan in te dienen. School en leerplicht moeten dit plan serieus nemen en waar mogelijk meenemen in vervolgstappen. Verken ook de mogelijkheden van bijvoorbeeld hybride- of deeltijdonderwijs zonder dat dit indruist tegen de leerplicht. Een geschil tussen ouders/leerlingen en school of andere professionals over een geschikte vorm van onderwijs is in essentie geen basis voor een Veilig Thuis-melding.

Tussentijdse toetsing staatsexamen

Geef staatsexamenkandidaten minstens één extra mogelijkheid om zich (tussentijds) te bewijzen. Het staatsexamen bestaat nu alleen uit het centrale examen, een mondeling en in het geval van de talen nog een schrijfopdracht erbij. Daarentegen hebben kandidaten met een regulier examen diverse tussentijdse toetsen, waardoor zij meer mogelijkheden hebben om voorafgaand aan het centraal examen al een gedeelte van hun eindcijfer te behalen en eventuele onvoldoendes te compenseren. Hierdoor is de prestatiedruk bij het staatsexamen onevenredig hoog, juist bij een kwetsbare doelgroep (jongeren uit het speciaal onderwijs, thuiszitters). Dat moet anders.

Gelijke diploma-eisen voor VSO-leraren

Stel dezelfde diploma-eisen aan VSO-leraren in het vmbo, havo en vwo als in het regulier onderwijs. Nu volstaat, als de school zelf geen eindexamen afneemt, nog een pabo-diploma om les aan deze groep VSO-leerlingen te mogen geven.

Basisvaardigheden in curriculum

Neem ‘basisvaardigheden voor volwassenen’ op in het curriculum. Denk aan zaken als het inschrijven voor een sociale huurwoning, zorgtoeslag en tegemoetkoming scholieren aanvragen, het bellen van instanties, het afsluiten van een zorgverzekering, budgetteren en schuldenvrij blijven, et cetera. Wellicht zou een vaardigheid als het voeren van een huishouden in het algemeen ook een waardevolle toevoeging zijn. 

Mogelijk kan het opnemen van dergelijke vaardigheden in het curriculum een (bescheiden) bijdrage leveren aan het verkleinen van kansenongelijkheid tussen jongeren. 

Dit blog is geschreven door Bo van Loenen.