Manifest – Hoe stoppen we het geweld in de jeugdhulp?

Vol interesse lazen we de aanbevelingen in het rapport van de commissie De Winter over geweld in de jeugdzorg. Het zijn goede adviezen, maar we denken dat er nog meer nodig is om de jeugdzorg echt veilig te maken. Voor de uitvoering van al deze aanbevelingen is liefdevolle zorg nodig, maar ook extra geld, bijvoorbeeld als de groepen kleiner worden.

Daarbij zou er voor ieder kind een steunfiguur moeten komen bij wie hij terechtkan met problemen, waarna deze helpt zorgen dat het geweld stopt. Bovendien missen we de input van jongeren met recente ervaring in de jeugdhulp. In dit manifest geven we daarom aanvullingen op verschillende aanbevelingen uit het rapport. Want we denken graag mee met de politiek, instellingen, de inspectie, het AKJ en de kinderombudsman over hoe we de veiligheid in de jeugdzorg kunnen verbeteren.

Wij pleiten allereerst voor meer ervaringsdeskundigen in de jeugdhulp, mensen die hetzelfde hebben meegemaakt en een bron van hoop kunnen zijn. En voor een training voor alle jongeren met jeugdhulp-ervaring zodat ze hun ervaringen een positieve plek leren geven in hun leven.

Daarnaast moeten er verschillende hulpverleningsmogelijkheden mogelijkheden zijn voor alle slachtoffers, bijvoorbeeld EMDR en lotgenotencontact. Ten slotte adviseren we een ‘het begint bij mij-‘training voor aanstaande ouders met een jeugdzorgverleden. Zij zijn vaak bang om door hun geweldservaringen zelf geen goede ouders te worden. Met een dergelijke training wordt de vicieuze cirkel doorbroken.

Laten we ervoor zorgen dat jongeren minder snel uit huis worden geplaatst, want dat is niet altijd nodig. Dat begint voor ons bij preventie. Bijvoorbeeld door goede vroeg-signalering, screening, meer psychiatrische deskundigheid in de lokale jeugdhulp aan de voorkant én intensieve ambulante hulp aan huis. Daarnaast hopen we dat zo snel mogelijk het actieplan De best passende zorg voor kwetsbare jongeren wordt uitgevoerd, o.a. zodat er alternatieven voor gesloten plaatsing komen.

Voor jongeren met meervoudige complexe problemen is een passende behandeling nodig, bijvoorbeeld in de landelijke specialistische centra die Kamerlid Lisa Westerveld voorstelt.

Als begeleiders meer persoonlijke aandacht kunnen geven, hoeven jongeren niet zo vaak te worden gesepareerd. Nu staat de groepsveiligheid voorop, en dat gaat soms ten koste van het individu. Dus deze aanbeveling vinden we een hele goede maatregel, maar voor kleinere groepen moet uiteraard wel meer geld komen.

Er moeten meer mensen op een groep staan, liefst ook goed opgeleide ervaringsdeskundigen. We pleiten voor veel supervisie en intervisie, waarin er volop aandacht is voor wat iemand nodig heeft om zijn werk goed te doen. Zodat er een klimaat ontstaat waarin een kind kan praten en steun krijgt.

Dat kan onder andere door meer onderlinge steun voor en van pleegouders te organiseren. Bovendien moet er meer toezicht komen op hoe zij het doen. Zo deelde iemand van ons tijdens het opstellen van dit manifest dat zij is mishandeld in haar pleeggezin, en niemand die het opmerkte.

Jongeren zijn regelmatig de dupe van steeds wisselende gezinsvoogden. of voogden die hun werk niet goed (kunnen) uitvoeren. Ze krijgen te weinig tijd en aandacht, waardoor er geen vertrouwensband ontstaat. Een voogd moet meer tijd maken voor het kind zelf, en er niet alleen zijn als het níet goed gaat. Persoonlijk contact is belangrijk, bijvoorbeeld door af en toe samen een ijsje te eten, en langskomen als een kind een diploma heeft behaald.

Ook moet er vaker worden gezocht naar een burgervoogd: een ‘gewone’ burger het gezag over een minderjarige krijgt, en geen professional. Een burgervoogd is vaak emotioneel betrokken bij een kind of jongere, wat tot minder wisselingen leidt. Voor deze burgervoogden moet er een scholings- en ondersteuningsaanbod zijn.

Daar zijn we het mee eens. Het lijkt ons wel verstandig om hierover met de ervaringsdeskundige kinderen en jongeren zélf te praten. Zodat we er samen voor gaan zorgen dat ze een echte vertrouwenspersoon hebben naar wie ze toe kunnen met problemen of klachten. En diegene ook iets kan doen om het geweld te stoppen.

Het is goed om uit huis geplaatste kinderen weerbaarder te maken en informatie te geven over wat ze kunnen doen als ze te maken krijgen met geweld. Als we maar niet de verantwoordelijkheid bij hen leggen.

We vinden het belangrijk dat dit snel gebeurt en regelmatig wordt herhaald. Zo kunnen we kijken of we de jeugdzorg met elkaar echt veiliger maken.