Het is tijd dat de jeugdzorg professionele ervaringsdeskundigen inzet

De jeugdzorg moet professionele ervaringsdeskundigen inzetten. Volgens Mannus Boote van Movisie kan dit effectief en duurzaam zijn, als geïnvesteerd wordt in opleiding en een behoorlijke vergoeding.

In Gelderland en Zuid-Holland wordt een pool opgezet van ervaringsdeskundige jongeren uit de jeugdzorg. De pool is een goed voorbeeld voor gemeenten en instellingen die ervaringsdeskundigen nodig hebben. Succesfactoren: een opleiding en een behoorlijke vergoeding.

Ik merk dat steeds meer ervaringsdeskundigen uit de jeugdzorg gevraagd worden. Bijvoorbeeld om mee te praten over het beleid van hun gemeente of om een lezing te geven op een opleiding. Het zijn eenmalige acties die verder niet ingebed zijn in het beleids- of hulpverlenersproces. Goed dat het gebeurt, maar het kan veel effectiever en duurzamer. Hoe? Door een vaste pool ervaringsdeskundigen van jongeren én ouders constant bij het beleid te betrekken. Deze ervaringsdeskundigen kunnen rolmodellen en bruggenbouwers zijn die mensen verleiden tot het accepteren van de juiste hulp. Maar het zijn ook experts die zorgverleners verleiden om te praten mét en niet óver cliënten.

Natuurlijk is iemand met ervaring als cliënt nog geen ervaringsdeskundige. Daar is een opleiding voor nodig, bijvoorbeeld de training ‘Werken met je eigen ervaring’. Ik heb zelf die training mogen volgen bij Bureau Jeugdzorg waar ik voorheen begeleid werd als cliënt. Na zo’n training kijk je met een zekere afstand terug op je verleden. Je wisselt ervaringen uit en leert dat het niet meer om jouw persoonlijke verhaal gaat, maar om de collectieve boodschap van cliënten. En natuurlijk ontwikkel je ook vaardigheden om deze ervaringskennis functioneel in te zetten.

De training die ik volgde, geef ik nu zelf. Ik leid ex-cliënten op zodat zij buddy kunnen worden van jongeren en zodat zij sociale professionals kunnen adviseren. Hiervoor werken meerdere gemeenten in Zuid-Holland en verschillende instellingen in de provincie Gelderland samen. Straks hoeven ze niet meer lukraak te zoeken naar mensen met ervaring in de jeugdzorg, maar kunnen zij kiezen uit een pool ervaringsdeskundige jongeren. Ik ben blij met deze groep en hoop dat meer regio’s dit goede voorbeeld volgen.

Waarom worden ervaringsdeskundigen niet behoorlijk betaald? Een ervaringsdeskundige moeder vertelde mij laatst dat zij gefrustreerd raakte toen ze voor de zoveelste keer uitgenodigd was door de gemeente en afgescheept werd met een stuk chocola. Als ze geluk heeft ontvangt ze naast een reiskostenvergoeding nog €1,75 per uur. Ze vraagt zich dan ook af of ze hier op deze manier nog langer aan mee wil werken. Dat zou zonde zijn, want de kennis en ervaring van zo’n moeder is heel veel waard voor andere ouders, jongeren, professionals en de gemeente.

In de ggz worden ervaringsdeskundigen al langer ingezet, maar in de jeugdhulp staat dit nog in de kinderschoenen. Er worden momenteel allerlei stappen gezet om deze achterstand in te halen en hopelijk gaan ze in de goede richting. Meepraten kunnen alle cliënten, maar een structurele rol hebben in het transitieproces kan je veel beter als getrainde adviseur. Dus: geef jongeren trainingen, betaal voor hun inzet en laat daarmee zien dat je ze serieus neemt.