Werken als ExpEx: zelf- en samenzorgtips

Als het goed is, ben je na je ExpEx-training vol goede moed en met een rugzak vol vaardigheden en (ervarings)kennis aan de slag gegaan. Hoewel het werken als ervaringsdeskundige enorm veel plezier en voldoening kan geven, zul je hier en daar tegen problemen en momenten waarop het niet zo lekker gaat aanlopen. Aangezien je zelf je belangrijkste instrument bent, is het noodzakelijk om goed voor jezelf te (blijven) zorgen. Deze zelf- en samenzorgtips kunnen je daarbij een handje helpen.

Vier de successen die geboekt zijn, alleen en samen. Dat je het einddoel nog niet behaald hebt, betekent niet dat je niet tevreden mag zijn met tussentijdse stappen in de juiste richting.
Om successen te kunnen vieren, moet je ze eerst leren herkennen en erkennen. Soms wordt dit extra moeilijk, bijvoorbeeld als successen voortkomen uit wat er niet gebeurt in plaats van wat er wel gebeurt, omdat de vooruitgang iets een halt heeft toegeroepen. Denk bijvoorbeeld aan een jongere die dankzij een ervaringsmaatje geen (zwaardere) jeugdhulp nodig heeft. 

Succes is ook niet altijd objectief meetbaar; dat wil echter niet zeggen dat het geen succes is. De sfeer aan tafel die positief verandert zodra een ervaringsdeskundige meepraat, is moeilijk meetbaar, maar wel degelijk een stap in de goede richting.
Neem de tijd om na te gaan welke overwinningen geboekt zijn en vier ze samen.

Heftige onderwerpen en confronterende ervaringen zetten je in de fight-or-flightstand. Hartstikke nuttig, want je bent scherp, helder en snel. Zorg echter dat je niet continu in deze stand terechtkomt. Geef jezelf toestemming om je van  sommige onderwerpen te distantiëren. Je bent met een team, en je hoeft niet overal alles van te weten. Op deze manier brandt je compassie niet op en hoef je niet te vroeg aan de bloeddrukverlagers.

Al ben je nog zo gepassioneerd, je hoeft niet overal en altijd 100% te geven. Je hebt geen eindeloze energie. Wees je bewust van de activiteiten, mensen en andere zaken die je energie op improductieve wijze opmaken, en beperk deze of geef ze minder energie.

Neem ook niet te vaak opdrachten aan ‘omdat het in je agenda past’ of ‘omdat niemand anders zich opgaf’. ExpEx doe je met elkaar en het is zonde als jij op een gegeven moment afhaakt, omdat je gedemotiveerd bent geraakt van opdrachten die eigenlijk niet bij je passen.

Plan bij opdrachten voldoende ruimte in om naast het harde werken ook samen plezier te maken. Vergeet, zeker als je langer aan een moeilijk thema werkt, vooral niet de positieve ontwikkelingen te belichten. Daarnaast kan humor, ook donkere humor – als je deze met aandacht voor de context gebruikt – enorm helpen om moeilijke zaken te relativeren. Zo hou je niet alleen jezelf, maar ook anderen langer erbij. 

Besteed tijd aan het ontwikkelen en verdiepen van je visie, zowel je eigen visie als de gezamenlijke visie. Wat is het doel? Wat is een mooie tussenstand voor over een jaar? Wat is vandaag nog onmogelijk dat je morgen mogelijk wil maken?

Het is van groot belang dat je tijd voor jezelf plant. Er zijn genoeg misstanden in de wereld om elke minuut van elke dag te vullen met zorgen, boosheid en acties. Dat jij het relatief goed hebt, betekent niet dat je geen zorg en welzijn verdient. 

Voel je vrij om de tijd te nemen voor ontspanning en zelfontwikkeling op andere gebieden en respecteer het als anderen dit doen. Besteed aandacht en tijd aan het welzijn van je lichaam en geest: doe aan meditatie of beweging, ga de natuur in, schrijf je zorgen van je af, beoefen een hobby of chill met je vrienden. En bedenk: zelfzorg kost geduld en oefening.

Wie zich vanuit zijn eigen ervaring inzet voor de zorg voor kinderen en jongeren, wordt geconfronteerd met zijn eigen ontevredenheid, gevoelens en boosheid. Experienced Experts krijgen geregeld te maken met ervaringen die aan eigen thema`s kunnen raken of ‘een gevoel van anders zijn’ kunnen oproepen. Dat eist z’n tol en kan zwaar zijn. Maar bedenk: dit gevoel draag je niet alleen en de strijd voer je ook niet alleen. Deel je zorgen en ondersteun elkaar, bijvoorbeeld door in en uit te checken bij meetings en elkaar op te zoeken na heftige gebeurtenissen. Zorg voor elkaar, en bekijk hoe je actief vorm kan geven aan de solidariteit en steun onderling. Zo versterk je niet alleen elkaar als persoon, maar ook elkaars werk.

Soms kan het gebeuren dat je – terwijl je een opdracht heel graag wil doen – moet afhaken of veel stress krijgt, omdat je praktische problemen voorziet. Denk aan een niet-toegankelijk gebouw, een slechte of onoverzichtelijke aansluiting met het openbaar vervoer naar de plek van bestemming, veel onduidelijkheid over hoe een bijeenkomst zal verlopen, et cetera. Realiseer je dat het helemaal oké is om in dat soort gevallen praktische ondersteuning of meer informatie te vragen. 

Veel opdrachtgevers vinden het alleen maar fijn als jij eerlijk aangeeft wat je nodig hebt om mee te kunnen doen. Vaak zijn ze ook echt wel bereid om iets te regelen, zolang je het maar op tijd aangeeft. Bedenk: nee heb je, ja kun je krijgen.

Zorg ook voor een netwerk buiten je activiteiten als ervaringsdeskundige om. Denk aan familie, vrienden en andere mensen voor wie jouw ervaring misschien een ver-van-mijn-bed-show is, maar die jou als persoon wel ondersteunen. Dit geeft jou de ruimte om er af en toe van los te komen, om de wereld op meerdere manieren te blijven ervaren en niet alleen door de bril van ervaringsdeskundigheid.

Vraag hulp als je het moeilijk hebt of voor een crisis in je leven staat. Van vrienden, familie, collega- Experienced Experts of een professional. Ook als het niet zeer ernstig is: gun jezelf de hulp die je nodig hebt.

Dit artikel is onderdeel van ons jubileum magazine. Lees en blader er door op deze pagina.