Thematafel bij onze vakvereniging over ervaringsdeskundigheid in de jeugdzorg
Op maandag 4 november 2024 vond de zevende Dag van de Ervaringsdeskundige plaats, georganiseerd door de Vereniging van Ervaringsdeskundigen (VvEd) en Hogeschool Utrecht. Tijdens deze dag werd stilgestaan bij de groeiende rol van ervaringsdeskundigheid in de jeugdzorg, de successen en uitdagingen, en de toekomstplannen.
Wat gaat goed?
Welke positieve ontwikkeling zien wij afgelopen jaar als het gaat om het benutten van ervaringskennis in de jeugdzorg? Dit vertellen deelnemers:
- Ervaringsdeskundigen worden steeds serieuzer genomen en krijgen meer invloed.
- We hebben een gecombineerde aanpak. Bijvoorbeeld rondom gesloten Jeugdzorg, daar zitten ervaringsdeskundigen aan tafel bij VWS, doen eigen onderzoek, zijn betrokken bij een consortium, enz.
- We delen niet alleen wat we niet willen, we bieden ook constructieve oplossingen hoe dan wel waarin er steeds meer samenwerking is met anderen zoals de Big5-coalitie van Generation YouthCare.
- Samenwerking met ouders en hulpverleners neemt toe.
- Organisaties beginnen meer aandacht te besteden aan cultuurverandering.
- Ons vak professionaliseert, met een eigen Beroepscompetentieprofiel en -code, Registratie op het registerplein én als functie in de CAO Jeugdzorg.
“Het effect bij jongeren is goed zichtbaar, o.a. omdat ervaringsdeskundigen een andere taal spreken. Na samenwerking zien collega´s de meerwaarde ook en willen ze meer.“
KOOS
“Ervaringsdeskundigen krijgen de ruimte om zichzelf te ontwikkelen. Er is een goede samenwerking met de leidinggevende om samen te kijken hoe te komen waar we willen.”
Tactus
“Medewerkers krijgen extra tijd voor werving en ondersteuning van jonge vrijwilligers. Vaak wordt door anderen onderschat hoeveel tijd dit kost.“
Zorgbelang Gelderland
Uitdagingen en mogelijke oplossingen
Hierna zijn we gaan delen welke uitdagingen we in het werk tegenkomen. Een goede implementatie en inbedding ontbreken namelijk nog vaak.
- Ervaringsdeskundigen worden soms nog behandeld als cliënt in plaats van als professional.
- De functie is niet altijd goed ingebed binnen organisaties. Het helpt om ervaringskennis als specialisme te presenteren wanneer je ervaring hebt met ontwrichting en herstel, maar niet te ontkennen dat iedereen levenservaring heeft.
- Financiering en eerlijke beloning blijven een uitdaging.
- Het delen van ervaringskennis met collega’s is soms lastig, vooral bij trauma-gerelateerde onderwerpen.
- Er is interne verdeeldheid binnen de beweging van ervaringsdeskundigen.
- Sommige ervaringsdeskundigen worden zonder goede ondersteuning aangenomen.
Voor de ExpEx community komt er financiering vanuit verschillende partners. Zij voelen samen de verantwoordelijkheid om mee te bouwen aan een eigen platform voor ervaringsdeskundigen.
ExpEx Utrecht
Er is intervisie voor ervaringsdeskundigen onderling, zij ontwikkelen met elkaar de visie op de inzet van ervaringskennis en krijgen vrije ruimte voor een kwart van hun uren voor dit soort belangrijke zaken voor ons vak.
Youké
Toekomstplannen en actiepunten
Waar willen we naartoe en wat is hiervoor nodig? De volgende punten zijn een begin van een actieplan voor het komende jaar:
- Meer saamhorigheid binnen de beroepsgroep en versterking van de VvEd binnen de jeugdzorg.
- Betere samenwerking met ouders en naasten, zowel landelijk als regionaal. Bijvoorbeeld zoals plaatsvindt bij Netwerk Beter Samen in Utrecht en Flevoland of ZeBra (Zeeland & Brabant).
- Oprichting van regionale samenwerkingsplatformen, zoals LeJo in Overijssel, om versnippering te voorkomen.
- Aanstelling van een sterke kwartiermaker om weerstand en onwetendheid binnen organisaties te doorbreken.
- Meer aandacht voor participatie en medezeggenschap van jongeren.
- Stimuleren van ontmoetingsgroepen en peer-to-peer support.
- Structurele financiering en eerlijke vergoedingen, ook voor jongeren met een WAJONG of WIA-uitkering. We willen de drempel verlagen om er je werk van te maken.
- Meer ervaringsdeskundigen in Raden van Toezicht en hogere beleidsniveaus.
- De leefwereld in de systeemwereld krijgen op alle niveaus, dus ook in beleid en bestuur.
- Cultuursensitief werken en bestrijding van discriminatie binnen de jeugdzorg. Ook als het gaat om leeftijd: staan jongeren door hun leeftijd al 1 stap achter.
Er wordt methodisch gewerkt. Bijvoorbeeld met de HOI intake, waardoor er altijd een ervaringsdeskundige aan de start van een traject betrokken is.
Ook wordt de huddle gebruikt om vanuit zelfzorg in te checken bij vergaderingen: hoe is het met je, wat heb je vandaag nodig?Arkin / Mentrum
Er is een intern netwerk gestart van medewerkers met ontwrichting en herstel. Het is hier helpend als een directeur eigen ervaring ook bekend maakt en draagvlak uit het middenmanagement is hard nodig.
Jan Arends
Lees de notulen
Tijdens de Dag van de Ervaringsdeskundige 2024 zijn er notulen gemaakt van de gesprekken die zijn gevoerd bij de verschillende thematafels. Via deze link kunnen de notulen ook van andere thema´s worden gelezen.