Themamaand mei over verslaving

Wanneer is iets een verslaving? En hoe werkt een verslaving in je lichaam en je hersenen? Deze maand deelden we veel informatie, tips, ervaringsverhalen en andere content rondom dit onderwerp!

Redenen van gebruik
Er kunnen meerdere redenen zijn om middelen te gebruiken of om bepaald gedrag uit te voeren, namelijk:

Triggers vermijden
Als je erkend hebt dat je een probleem hebt en hulp hebt gezocht, is het belangrijk om triggers zo veel mogelijk te vermijden. In de eerste periode dat je wilt stoppen of minderen kan het helpen om situaties die jou (kunnen) triggeren uit de weg te gaan.
LET OP: soms wordt er geadviseerd door hulpinstanties om door te gaan met gebruiken zodat je onder begeleiding kan afkicken (bij sommige middelen is het gevaarlijk zelf te stoppen!).

Lotgenotencontact
Voor veel verslaafden werkt het om contact te zoeken met lotgenoten om zo (h)erkenning te vinden, dit kan bij verschillende fellowships door heel Nederland.
Je hebt (bijna) voor elke soort verslaving een eigen fellowship met als bekendste de AA (anonieme alcoholisten) en de NA (Narcotics Anonymous) voor andere drugs/gedragingen zijn er aparte fellowships.

Een seksverslaving wordt door zorgverzekeraars niet erkend als verslaving. Op papier wordt vaak vermeldt dat het om een alcoholverslaving gaat om toch aan financiering te komen voor een behandeling.

Ook automutilatie kan verslavend zijn. Het hormoon endorfine komt vrij, wat als natuurlijke pijnstiller werkt en een geluksgevoel kan geven. Hierdoor is het erg moeilijk om te stoppen.

Cross addiction houdt in dat je de ene verslaving ‘inruilt’ voor een andere. Helaas komt dit vaak voor.

In totaal zijn ongeveer 2 miljoen Nederlanders verslaafd. In 1.677.363 gevallen gaat het om de legale middelen zoals alcohol, tabak en slaap- en kalmeringsmiddelen. Deze middelen zijn vrij verkrijgbaar of verkrijgbaar op doktersrecept.

Slaapmiddelen mogen eigenlijk niet langer dan 2 weken gebruikt worden. Kalmeringsmiddelen mogen niet langer dan 8 weken gebruikt worden. Bij langer gebruik wordt de werking minder en bestaat het risico dat je meer gaat nemen. Hierdoor kan verslaving ontstaan.

Bronnen: Trimbos, Jellinek en Kenniscentrum KJP.

Drugs
Er bestaan veel verschillende soorten drugs die ook allemaal andere lichamelijke gevolgen kunnen hebben. Wel zijn er een aantal lichamelijke gevolgen die vaak voorkomen. Het combineren van alcohol en drugsgebruik kan de lichamelijke gevolgen vergroten.
Lichamelijke gevolgen:

Naast de lichamelijke klachten die ontstaan bij het gebruik van drugs van, zijn er ook een aantal psychische gevolgen die vaak voorkomen. Zo verhoogt cannabisgebruik de kans op het ontwikkelen van psychotische episodes bij jongeren die daar genetisch gevoelig voor zijn. Ook vergroot het de kans op het ontwikkelen van schizofrenie.
Daarnaast kan het gebruik van cannabis en xtc ervoor zorgen dat je je nog rotter voelt als je je voor gebruik ook al rot voelde of kan er na gebruik een enorme dip ontstaan.

Gedrag
Naast lichamelijke gevolgen door het gebruik van alcohol en drugs, kunnen er ook lichamelijke gevolgen optreden door een verslaving aan gedrag.
Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat iemand met een gameverslaving last krijgt van lichamelijke klachten door het constant staren naar een scherm.
Lichamelijke klachten kunnen dan zijn:

Andere gevolgen
Naast lichamelijke gevolgen door een verslaving, kunnen er ook andere gevolgen optreden. Er kunnen psychische problemen, geldproblemen en sociale problemen ontstaan.
Mocht je lichamelijke of andere gevolgen ervaren door het gebruik van middelen of een verslaving, neem dan contact op met je huisarts, een professional of bij iemand bij die vertrouwd voelt.

Bronnen: Nji, Hersenstichting

Barbara werkt als ervaringsdeskundige met mensen met een verslaving in Spanje. We interviewden haar over haar werk en wat ze hier zo leuk en waardevol aan vindt!
Scroll naar de laatste pagina voor haar tips voor toekomstige ervaringsdeskundigen.

Kwetsbaarheid als kracht
“Ik werkte voor mijn herstel al jaren in de hulpverlening. Ik heb altijd al mijn eigen ervaringen met andere gedeeld. Toen minder bewust dan nu en met wat meer gereserveerdheid omdat er voor mijn gevoel nog altijd een soort taboe op lag. Doordat ik geleerd heb en ervaren heb dat het tonen van je kwetsbaarheid juist een kracht is en je hier anderen mee kunt helpen heb ik dat stuk kunnen loslaten, en ben ik mijn ervaringsdeskundigheid als een essentieel onderdeel gaan zien van de zorg die nu biedt.”

Verbinding als basis van herstel
“Ik ben van mening dat het inzetten van ervaringsdeskundigheid een vast onderdeel van de behandeling zou moeten zijn. Het is drempelverlagend en het schept vertrouwen, wat maakt dat je je minder ‘patiënt’ voelt. De basis voor mijn herstel is verbinding. Die was ik volledig kwijt. Door de ervaringen te horen van anderen en hoe zij hun herstel hadden gevonden, kreeg ik zelf ook weer vertrouwen. De gedeelde ervaringen waren voor mij de basis om mij weer opnieuw te kunnen en durven verbinden.”

Tips voor toekomstige ervaringsdeskundigen
“Je moet goed weten wat jouw valkuilen zijn en jezelf daarin kunnen beschermen. Anderen helpen doet ook wat met jouw herstel. Daarin ben je zowel krachtig als kwetsbaar. De balans behouden tussen de ander helpen en voor jezelf zorgen is best een uitdaging. Zorg eerst voor je eigen herstel.”

Omslag: een belletje begon te rinkelen en ik heb aan de bel getrokken
Ik ging met mijn moeder naar België en het eerste wat ik dacht was ‘dan kan ik niet gebruiken!’. Ik heb drugs meegenomen om er voor mezelf een relaxed weekend van te maken. Toen begon er wel een belletje te rinkelen, maar ik erkende het probleem nog niet. Ik had gelukkig wel op tijd door dat als ik zo doorging dat het niet goed zou aflopen. Dus heb ik aan de bel getrokken.

Hulp: hulpverlening die niet aansloot
De hulp die ik kreeg sloot niet aan. Er was bij dat traject een zero tolerance beleid: je moest stoppen met alles. Maar er werd geen rekening gehouden met dat ik mijn kalmeringsmiddelen om een reden voorgeschreven gekregen had. Na die detox was ik zelfs verslaafder dan ervoor! Ze hadden te weinig kennis van mijn andere problemen die omhoog kwamen toen ik stopte met gebruiken. Ik werd weggestuurd door zelfbeschadiging, terwijl dat voor mij ook een verslaving was.
“Ik heb 10 klinieken gebeld, maar ik was te complex (of te duur) om geholpen te worden.“

Hulp: hulpverlening die wel werkte
Ik heb mijn oude kliniek in het buitenland gebeld omdat ik positieve ervaringen met ze had en ik was meteen welkom. Het was geen verslavingskliniek, maar hier ben ik aan mijn trauma’s gaan werken. Ze gaan uit van positieve gezondheid: ze kijken naar je kracht, doen alles op jouw tempo en werken heel transparant. Daarna kreeg ik nog dagbehandeling. En sindsdien kan ik zeggen dat het goed gaat!
“Ik heb geluk gehad dat ik nog contact op kon nemen met mijn oude psycholoog.”

Herstel dankzij lotgenoten
Lotgenotencontact heeft me terugkijkend denk ik het meest geholpen in mijn herstel. Je krijgt dan herkenning en erkenning van mensen met vergelijkbare ervaringen. En hoop dat het kan lukken om niet meer te gebruiken. Ik kan nog altijd iemand van het fellowship benaderen. Bijvoorbeeld om af te spreken tijdens de feestdagen waarbij het genormaliseerd is om alcohol te gebruiken.

Herstel: leven met een verslaving
Inmiddels ken ik mijn eigen grenzen. In huis bij mijn ouders moest eerst de drank in de kelder staan die op slot kon, inmiddels is dat niet meer nodig. Ik ga alleen nog niet naar een feestje. En als ik een moeilijke dag heb ga ik ook niet met collega’s naar een terras.

Lees meer over mijn behandeling in Spanje in dit bericht.