Themamaand januari en februari over de overgang van 18- naar 18+

3 februari 2023

18 worden, het klinkt vaak geweldig. Eindelijk mag je zelfstandig autorijden, alcohol kopen en drinken en stemmen bij de verkiezingen. Ondanks dat er veel voordelen aan 18 worden verbonden zitten, is het soms helemaal niet zo geweldig als het lijkt. Want wat als bij 18 jaar jouw jeugdhulp stopt, je op straat komt te staan, en/of opeens op je eigen benen moet staan terwijl je dat nog helemaal niet kan? Daar hebben we deze themamaand aandacht aan besteed.

Ervaringsverhaal Jason

Hij werd na maandenlang opgenomen te zijn geweest, stipt op zijn achttiende verjaardag uit de gesloten jeugdzorg gezet. Het maakte hem niet uit waar hij terechtkwam, zolang hij maar zijn vrijheid terug zou krijgen.

Ervaringsverhaal Jason

Gesloten Jeugdzorg
“Ik groeide op met huiselijk geweld, dit veroorzaakte een depressie en hierdoor kwam ik in de gesloten jeugdzorg terecht. In de jeugdzorg konden ze mij geen onderwijs op mijn niveau bieden. Ik had al weinig toekomstperspectief, maar het was alsof school de deur op een kiertje hield. Totdat ook dat wegviel, en dan gaat die deur opeens heel hard dicht.”

Mijn 18e verjaardag
“Stipt op mijn achttiende verjaardag werd ik de gesloten jeugdzorg uitgezet. Ik hoorde nog geen week voor mijn ontslag dat er een andere plek voor mij was. Tot die tijd was de verwachting dat ik dakloos zou worden. Ik was daar oké mee, het vervolg maakte mij niet uit zolang ik maar mijn vrijheid terugkreeg.”

Vrijheid
“Het duurde heel lang voor ik me realiseerde dat ik echt vrij was. Toen ik in mijn nieuwe appartement zat, besefte ik niet dat ik naar buiten mocht of na tien uur nog naar de wc mocht. Ik weet zeker dat als ik in de jeugdzorg meer vrijheden had gehad, dat die overgang dan niet zo groot zou zijn geweest.”

Maatwerk
“Wat ik tegen beleidsmakers zou willen zeggen is: wees minder rigide, creëer ruimte voor de persoonlijke behoeften van kinderen en bied maatwerk. Iemands jeugd is zo bepalend voor hoe iemand het gaat doen in de samenleving. Jongeren zijn de toekomst. Het strenge systeem is dan ook niet alleen slecht voor de jongeren zelf maar ook voor de maatschappij.”

Verwachtingen
“Gun jezelf de tijd die de samenleving je niet gunt,’ dat wil ik meegeven aan iedereen die worstelt met de verwachtingen van de samenleving over volwassen worden.”

De Big 5

Voor jongeren die vanuit een problematische situatie komen en geen stabiel vangnet hebben, is het een stuk lastiger om zelfstandig te worden. Bovendien stopt de jeugdhulp vaak wanneer jongeren 18 worden, waardoor zij die grote stap ook nog eens versneld moeten maken. Juist voor deze jongeren is er de Big 5. De volgende punten moeten op orde zijn voordat de jeugdhulp stopt:

Big 5 collage

Ervaringsverhaal Joyce


Joyce kreeg verlengde jeugdhulp en werd niet op haar 18e maar op haar 21ste plots losgelaten. De zorg stopte niet op het voor haar juiste moment, ze had deze langer nodig gehad. Door een slechte overdracht naar volwassenenzorg belandde ze keer op keer in crisisopnames.

Verlengde Jeugdhulp
“Rond mijn middelbare schooltijd ging het niet goed met mij. Na gesprekken met de maatschappelijk werkster op mijn school, ben ik uiteindelijk doorverwezen naar de jeugdpsychiatrie. Ook na mijn achttiende kon deze hulp doorgaan. Ik kreeg verlengde jeugdhulp tot aan mijn eenentwintigste.”

Weggestuurd
“Drie maanden voordat ik eenentwintig werd, werd ik opgenomen in de jeugdpsychiatrie. Ik werd exact één dag voor mijn verjaardag uit de kliniek gezet. Door de slechte communicatie tussen de jeugdhulp en de volwassenenzorg, kon ik nergens meer terecht. Ik was niet eens doorverwezen naar een andere instelling en stond ik er nu dus helemaal alleen voor.”

Geen nazorg & crisisopname
“Doordat er geen nazorg geregeld was, viel ik in een gat, ik zag niet hoe ik hier uit kon komen zonder passende hulp. Dit zorgde ervoor dat ik keer op keer in crisisopname terecht kwam in de volwassenenpsychiatrie. Ik voelde me niet op mijn plek, als klein meisje tussen allemaal oudere mensen die voornamelijk psychotisch waren.”

Ervaringsverhaal Joyce

Dit had ik gewild:
“Ik had graag een goede en warme overdracht gehad tussen de jeugdhulp en de volwassenenzorg. Daarnaast had ik graag meer ondersteuning gehad bij alles wat ik vanaf mijn achttiende opeens moest doen en kunnen. Ik was totaal niet klaar voor de grote buitenwereld en alles wat daarbij kwam kijken.”

Ervaringsverhaal Robin

Robin moest op haar 22ste weg uit de jeugdhulp. Het duurde lang voordat ze een passende behandeling vond in de volwassenenzorg. Toen ze er een vond was ze vijfentwintig. Er had goede nazorg moeten zijn, zegt Robin. Inmiddels zet Robin zich in om de zorg te verbeteren door middel van het invoeren van de BIG5 in de jeugdhulpverlening.

Ervaringsverhaal Robin

Volwassenenpsychiatrie
“Mijn thuissituatie was niet altijd even fijn. Ik kwam met jeugdzorg in aanraking. Na mijn achttiende werd ik opgenomen in de volwassenenpsychiatrie, maar ik was daar totaal niet op mijn plek. Ik was nog maar een kind, ik liep nog met knuffels rond. Wat ik nodig had was de geborgenheid van een volwassene en die geborgenheid kon ik daar niet krijgen.”

Lange tijd geen hulp
“Uiteindelijk ben ik bij een jeugdhulp instelling terechtgekomen waar ik tot mijn drieëntwintigste kon blijven. Na een lange opname daar, moest ik weg. Het duurde lang voordat ik weer geholpen werd, ik was vijfentwintig toen ik een passende behandeling vond in de volwassenenzorg.”

Weer opnieuw beginnen
“Ik wilde niet meer geholpen worden, want ik was door mijn opname in de volwassenenpsychiatrie best wel huiverig geworden voor volwassenenzorg. Daarnaast wilde ik niet meer helemaal opnieuw beginnen: weer een nieuwe plek, opnieuw mijn verhaal vertellen, opnieuw iemand vertrouwen.“

Gedumpt
“Ik had graag een warme overdracht gehad van de jeugdhulp naar de volwassenenzorg. Er had een passende vorm van nazorg moeten zijn, ik voelde me heel erg gedumpt.”

De Big 5
“Inmiddels zet ik me in bij ExpEx Haaglanden om de BIG5 de jeugdhulpverlening in te krijgen. Support, wonen, school en werk, inkomen en welzijn moeten op orde zijn voordat iemand wordt losgelaten. Ik geef presentaties over de BIG5 in de hoop dat de harde grens van achttien uit de jeugdwet verdwijnt. Ik denk dat als je die grens loslaat, jongeren veel beter terechtkomen.”

Week van Het Vergeten Kind

De week van Het Vergeten Kind 2023 staat in het teken van de overgang van 18- naar 18+.

De campagne genaamd ‘Laat zorg pas stoppen als kinderen er klaar voor zijn’ richt zich op het loslaten van leeftijdsgrenzen in beleid en praktijk, waardoor zij gericht zijn op dat jongeren de zorg krijgen die ze nodig hebben, ongeacht hun leeftijd.

Strijd jij mee? Teken dan de petitie via www.hetvergetenkind.nl

Week van Het Vergeten Kind

Verlenging Themamaand

verlenging themamaand

Dit onderwerp staat bij ons hoog op de agenda en dus besteden we ook volgende maand onze themaposts over de overgang van 18- naar 18+. Stay tuned voor meer ervaringsverhalen, een Live Q&A en een online ervaringscafé!

Jason bij HLF8

Jason (ExpEx Amsterdam) was vrijdagavond 3 februari te gast bij HLF8 om te vertellen over zijn ervaring, en die van vele anderen, met 18 worden in de jeugdzorg. Daarnaast riep hij op om politiek Den Haag te overtuigen van wat er nodig is om dit probleem aan te pakken door middel van het ondertekenen van de petitie op www.hetvergetenkind.nl. Je kunt de uitzending hier terugkijken.

Ervaringsverhaal Gabriël

Gabriël werd in zijn jeugd steeds op andere woonplekken geplaatst. Op zijn 18e zou hij begeleid gaan wonen, maar de plek die hij aangeboden kreeg was niet passend. De zorg die hij nodig had stopte vanwege zijn leeftijd.

Verhuizing na verhuizing
“Ik was anderhalf toen mijn moeder overleed en ik bij mijn grootouders ging wonen. Op mijn elfde besloot de jeugdbescherming dat daar wonen niet verantwoord was, vanwege de leeftijd van mijn grootouders. Vervolgens werd ik van pleeggezin, naar behandelgroep, naar leefgroep en vervolgens weer naar een ander pleeggezin geplaatst.“

Ik werd te duur
“Na een laatste plaatsing op een leefgroep, moest ik doorstromen naar begeleid wonen. De woning die ik aangewezen kreeg was echter allesbehalve passend. Toen ik deze woning weigerde, moest ik van de jeugdzorg maar weer bij mijn grootouders gaan wonen. Oftewel: ik was te oud (19) en ik werd te duur, en daarom liet de jeugdzorg mij los.”

Boos
“Ik was ontzettend boos. Mijn hele jeugd mocht ik van de jeugdbescherming niet bij mijn opa en oma wonen. En nu ik er net klaar voor was om zelfstandig te worden, moest ik terug naar mijn hen?! Ik was ontzettend dankbaar dat ik hen had, maar waar waren al die andere woonplekken dan nuttig voor geweest? Van de een op de andere dag stopte mijn hulp.“

ervaringsverhaal Gabriel

Het moet anders!
“Ik vind dat een woonplaats passend moet zijn en er maatwerk geboden moet worden, aan de hand van wat de jongere zelf wil. Daarnaast vind ik dat de harde grens van achttien uit de jeugdwet moet. De gemiddelde leeftijd dat iemand uit huis gaat is vierentwintig. Waarom zouden deze kwetsbare jongeren dan wel op hun achttiende het huis uit moeten?”

Wist je dat…

Wist je datjes februari

65% van de jongeren die wonen op een groep binnen de jeugdhulp moeten op hun 18e verjaardag weg vanwege hun leeftijd. Dit zorgt vaak voor veel stress en een toename van psychische problemen.

Het is voor veel jongeren binnen de jeugdhulp onzeker of ze op hun 18e moeten verhuizen. Daarnaast is ook vaak niet duidelijk of de hulp gaat stoppen. 98% heeft op hun 18e niet alle vijf grote kenmerken (de BIG 5) op orde die nodig zijn om zelfstandig te zijn.

In Nederland zijn jongeren gemiddeld 23,7 jaar als ze uit huis gaan. Het zou voor heel veel jongeren dus heel fijn zijn als de jeugdhulp kan worden verlengd tot 23 jaar! Ook veel hulpverleners zouden dit graag willen.

Je hersenen zijn pas volgroeid als je 25 jaar oud bent. Volwassen worden is een proces. Iedere jongere heeft hierin een eigen tempo.

Het is belangrijk dat de leeftijdsgrenzen binnen de jeugdhulp in de praktijk wat meer worden losgelaten en dat de BIG 5 bij iedere jongere op orde is voordat de jeugdhulp stopt.

Ervaringsverhaal Kaylee

Kaylee werd 18 in gesloten jeugdzorg en kon daar niet blijven. Ze ging beschermd wonen en daarna zelfstandig wonen met begeleiding. Ze deelt hoe deze stap enorm belangrijk is geweest voor haar herstel.

Van gesloten jeugdzorg naar een eigen kamer
“Vlak voor mijn 18e werd ik na veel vastlopende behandelingen in gesloten jeugdzorg geplaatst. De psychiatrie wist niet meer wat ze moesten, dus ging ik daarheen. Na mijn 18e verjaardag stopte de zorg. Dat was eigenlijk wel fijn, de plek waar ik zat paste niet bij me. Maar wel lastig want naar huis gaan was ook geen goede optie.”

Beschermd wonen
“Ik had geluk dat er in mijn regio plaats was om beschermd te gaan wonen. En dat mijn moeder bergen verzette om een goede vervolgplek voor me te regelen. Na mijn ontslag ging ik ‘op kamers’ met begeleiding waar nodig. Dicht bij mijn ouders en vrienden, maar wel een stukje zelfstandigheid.”

Zelf, maar niet alleen
“Ik was toe aan zelfstandigheid, maar had nog teveel ondersteuning nodig om het alleen te redden. Beschermd wonen bood me een plek waar ik kon wennen aan alle verplichtingen die horen bij het “volwassen” leven, maar wel met de optie om hulp te krijgen als het niet ging. Ik bouwde weer een leven op buiten jeugdzorg, had weer vrijheid, en een plek die van mij en veilig was. Dat is uiteindelijk van onschatbare waarde geweest in mijn herstel.”

Ervaringsverhaal Kaylee

Ruimte om te groeien
“Natuurlijk ging het niet meteen goed, maar wel steeds wat beter. Ik had letterlijk, en figuurlijk ruimte om te groeien. Sinds vorig jaar woon ik, na drie jaar beschermd wonen, in mijn eigen appartement.
Eigenlijk gun je alle jongeren die dit nodig hebben zo’n plek, maar er zijn veel te weinig plaatsen om beschermd te wonen”

Aan mijn 18-jarige ik

Wat zou jij zeggen tegen je 18 jarige ik of wat wil je dat jongeren die nu in de jeugdzorg zitten en 18 worden horen? Die vraag stelden wij op onze Big 5 actiemeeting. We kregen mooie (en soms confronterende) antwoorden.

quotes big5 symposium feb collage

Afsluiting

Onze themamaand 18-18+ op Instagram is voorbij. Maar onze aandacht en inzet voor de overgang naar volwassenheid blijft doorgaan. Totdat de harde leeftijdsgrens uit de jeugdwet is en de Big 5 overal als basis gebruikt wordt.
Je kunt op onze socials onze strijd blijven volgen. Volg ook de jongerenorganisaties waarmee we dit onder andere samen doen: Stichting SAMAH, Jongerenpanel De Derde Kamer en Stichting Het Vergeten Kind.  Op onderstaande websites kun je terecht voor informatie over dit thema van ons en onze partners: