Stel belang van kinderen en jongeren boven financiën in hervorming jeugdzorg

19 april 2023

Donderdag 20 april debatteerde de VWS-commissie in de Tweede Kamer met staatssecretaris Van Ooijen (VWS) over het Jeugdbeleid. Ook de voortgang van de Hervormingsagenda Jeugd stond op de agenda. Deze week liet staatssecretaris Van Ooijen weten dat de bezuinigingen op de jeugdzorg grotendeels worden uitgesteld. We kunnen dus eindelijk aan de slag met het verbeteren van de Jeugdzorg en dat is hard nodig! 

Hoewel dit goed nieuws lijkt, maken wij ons vooral ernstige zorgen over of jongeren in de jeugdzorg wel íets zullen merken van deze zogenoemde verbeteringen. Bovendien wordt het perspectief van jongeren uit de jeugdzorg zelf op dit moment nauwelijks meegenomen in de gesprekken over de verbeteringen in de jeugdzorg. Ervaringsdeskundige jongeren zijn op dit moment namelijk niet vertegenwoordigd aan de tafels waar besloten wordt over de belangrijke en hoognodige hervormingen van de Jeugdzorg.

Ervaringsdeskundige jongeren aan de kant gezet

In verschillende werkgroepen hebben Experienced Experts, ervaringsdeskundige jongeren uit de jeugdzorg, samen met onder andere de NJR eind 2021 meegedacht over de visie en plannen voor de Hervormingsagenda. Wij hebben daar gepleit voor liefdevolle jeugdzorg, waarin we de leeftijdsgrens loslaten, jongeren een stevige basis geven met de Big5, waarin geen wachtlijsten zijn en jongeren zélf betrokken zijn bij hun behandeling. Wat wij wilden, lezen jullie onder anderen in de droom die we met andere organisaties voor en door jongeren op een rij hebben gezet.

Tot onze spijt moesten wij vorig jaar besluiten niet meer mee te praten over de Hervormingsagenda. Ons besluit om uit dit proces te stappen was gedreven doordat de financiën boven de inhoud werden geplaatst. Punten die voor jongere ervaringsdeskundigen van belang waren, kregen hierdoor weinig aandacht en ruimte.

Jeugdzorg zonder harde leeftijdsgrens

Al jaren vragen wij en heel veel andere organisaties bijvoorbeeld aandacht voor de 18-/18+ problematiek. Je moet jongeren niet loslaten wanneer ze 18 jaar worden, maar wanneer de basis op orde is, de Big 5: wonen, financiën, iemand om op terug te vallen, dagbesteding en welzijn.

Ondanks dat we dit in de werkgroepen waarin wij actief waren duidelijk naar voren hadden gebracht, zagen wij dit niet terug in de eerdere conceptteksten voor de Hervormingsagenda. VWS vond dit helaas geen geschikt onderwerp voor de Hervormingsagenda en legde ons advies naast zich neer. Wij vinden dit onbegrijpelijk want we zien dat steeds meer jongeren dakloos worden, in de schulden belanden of opnieuw zorg nodig hebben. Bijna 80% van deze dakloze jongeren heeft een jeugdzorg achtergrond. Dan is dit toch bij uitstek een onderwerp voor de Hervormingsagenda?  

Ondertussen staan deze thema`s wel in de hervormingsagenda, maar de meerjarige financiële onzekerheid  geef ons niet het vertrouwen dat er fundamenteel een hervorming op inhoud gaat plaats vinden waarin deze basale behoefte voor de toekomst van jongeren in de jeugdzorg geborgd gaat worden.

Wat nodig is voor gelijkwaardige samenwerking

Er ligt een grote veranderopgave voor ons en wij denken en doen hiervoor graag weer mee in de toekomst. Wat wij het allerliefste willen is dat de input van ervaringsdeskundige jongeren nu wél echt meegenomen wordt. Maar dit kan pas als onze stem serieus genomen wordt. Maar momenteel zijn de jongeren-en cliëntenorganisaties nog niet zo goed georganiseerd en gefaciliteerd als de andere partijen binnen de Hervormingsagenda.

Als randvoorwaarde is hiervoor onder andere structurele (instelling)subsidie voor onze inzet nodig. Zodat wij bij de hervormingsagenda, maar zeker ook erna, gelijkwaardig met elkaar samen kunnen werken aan verbeteringen voor de jeugdzorg. En ervoor te zorgen dat ons werk eraan bijdraagt dat jongeren die jeugdzorg ontvangen vertegenwoordigd en gehoord worden. 

Hierover stuurden we eerder met onze partners van Generation Youthcare (JongWijs en JWB) een brief aan alle politieke eindbazen en wij steunden o.a. samen met Samah de notitie over jongeren financiering van FNO Geestkracht. Maar helaas: een motie van oppositiepartijen in de Tweede Kamer hierover haalde het niet. Niet alleen wij vragen dit overigens. Zie bijvoorbeeld aanbeveling 3 uit het advies van het SER jongerenplatform, aanbeveling #4 in het rapport Bondgenoten in de Democratie en punt 4.6 van Toekomst Jeugd De Samenvatting van vijf andere belangrijke rapporten van o.a. de FNV en het NJI.

Tijd om echt met de inhoud aan de slag te gaan

Ondanks al deze inzet, wordt de stem van ervaringsdeskundige jongeren nog steeds onvoldoende serieus genomen. Dus we hebben álle partijen in het jeugdzorgsysteem én de politiek nodig om zich met ons uit te spreken voor de benodigde randvoorwaarden voor samenwerking. Wij staan klaar om mee te denken over de belangrijke en hoognodige hervormingen in de Jeugdzorg!

Sinds wij niet meer actief zijn aan de onderhandelingstafel zien wij ook geen verbetering. Er wordt lang en veel gepraat, met weinig actie tot gevolg. Deze impasse moet echt doorbroken worden. Alle partijen die wel nog aan tafel zitten, roepen wij dan ook op om hun verantwoordelijkheid te nemen. Kom in actie en toon lef! Jullie kunnen nu het verschil gaan maken voor én met ons: de jongeren uit de jeugdzorg waar je dit uiteindelijk allemaal voor doet. Niet alleen in de politieke arena, maar juist ook in jullie werkveld én vooral:  in de levens van jongeren en hun gezinnen.