Position Paper voor de Tweede Kamer: Stoppen met Gesloten Jeugdzorg

Wij, ervaringsdeskundigen uit de gesloten jeugdzorg, roepen de Tweede Kamer, kabinet, gemeenten en werkgevers, op om werk te maken van het stoppen met gesloten jeugdzorg. En daarmee uitvoering te geven aan de motie van leden Peters (CDA) en Kuiken (PvdA) die 29 november 2021 kamerbreed is aangenomen. Om deze motie goed uit te voeren roepen wij de Tweede Kamer op om haar invloed aan te wenden op de staatssecretaris. Deze moet opdracht geven tot het maken van een uitvoeringsplan met gemeenten, werkgevers, ervaringsdeskundigen en professionals. Inclusief facilitering voor het maken van het uitvoeringsplan en een onafhankelijke coördinatie/ voorzitterschap, afstandelijk van de politiek. Zodat binnen de zittingsperiode overgegaan kan worden tot uitvoering van de motie en de breed gedragen maatschappelijke wens te stoppen met gesloten jeugdzorg.

Beste leden van de vaste Kamercommissie VWS en staatssecretaris dhr. Van Ooijen,

Mogelijk is een voorwoord niet gepast bij een position paper. In alle eerlijkheid, wij hebben moeten googelen wat een position paper eigenlijk is. Het stuk dat u voor zich heeft is namelijk opgezet door jongeren die uit de gesloten jeugdzorg komen. Dezelfde jongeren die onder verantwoordelijkheid van de overheid aan onderwijs zijn onttrokken en zichzelf na die periode opnieuw hebben moeten aanleren hoe ’t kofschip ook alweer werkt. Misschien klinkt dit cynisch, maar deze paper is meer huiswerk dan we in onze hele periode gesloten jeugdzorg hebben gehad. Wij zijn geen organisatie drijvend op beleidsmakers, maar moeten onszelf op eigen kracht informeren en positioneren. 

Ergens is dat tekenend. In de gesloten jeugdzorg zijn wij tekort gedaan, daarover straks meer. Wie ons had moeten beschermen, heeft daarin verzuimd. En nu is de taak om verandering aan te zwengelen ook op ons bordje beland, omdat er eerder helaas geen blijk is gegeven van de noodzaak te stoppen met gesloten jeugdzorg.

Wij zijn aangesloten bij stichting ExpEx – Experienced Experts en zetten ons zodoende in als ervaringsdeskundige op het gebied van jeugdzorg. We denken dan ook graag mee over wijzingen in het stelsel en willen ook betrokken worden bij het constructief afbouwen van de gesloten jeugdzorg. Dat betekent dat er ook goed nagedacht moet worden over hoe we kinderen met complexe zorgvragen wel passende hulpverlening kunnen bieden en hoe die transitie goed kan verlopen. Tijdens het wetgevingsoverleg van 29 november 2021 is een motie (bijlage 1) over het stoppen met gesloten jeugdzorg van leden Peters (CDA) en Kuiken (PvdA) kamerbreed aangenomen. We zijn hier blij mee, maar maken ons zorgen over (1) of deze motie ook uitgevoerd zal worden , (2) of er goede alternatieven voor in de plaats zullen komen en (3) of het stoppen met gesloten jeugdzorg op een passende manier gebeuren zal, parallel lopend aan de opbouw van alternatief aanbod.

De motie in overweging nemend, verwachten wij dat stoppen met gesloten jeugdzorg geen discussiepunt meer zal zijn. Wat dus met name van belang is, is de focus op alternatieven en hoe we de gesloten jeugdzorg met de sector af kunnen bouwen, op een manier die niet belastend is voor de jongeren. We hebben bij de sluiting van de Hoenderloo Groep in 2020 gezien dat kinderen die er woonden niet goed opgevangen zijn. Dit moeten we echt voorkomen. 

Deze position paper zal desondanks toch eerst ingaan op de achtergrond van de gesloten jeugdzorg. Daar zullen andere genodigden jullie meer over kunnen vertellen, maar het lijkt ons toch zaak om jullie duidelijk te maken waar wij als land staan en hoe we op dit punt zijn beland. Om een beeld te schetsen van de mogelijkheden sluiten we af met onze eigen aanbevelingen, maar we vinden ook dat een transformatieplan vanuit het veld moet komen. Dit stuk voorziet daar niet in. Zorgvuldigheid is gewenst.

Hoogachtend,

Jason Bhugwandass
Nienke van der Pal
Carlijn Hoogeveen