Inzet van ExpEx voor gesloten jeugdzorg: een update

De gesloten jeugdzorg is voor veel ExpEx een belangrijk thema, en niet zonder reden. We zetten ons voortdurend in om de ervaringen van de jongeren die er nu en in de toekomst zitten, beter te laten zijn dan de onze. In dit bericht delen we een update over de recente ontwikkelingen.

Je ziet op deze foto geen jongeren aan tafel, omdat er afspraken gemaakt zijn tussen de Rijksoverheid en de instellingen. Maar we zitten wel aan verschillende tafels waar gesproken wordt over de om- en afbouw van gesloten jeugdzorg, onder andere doordat Mohini Awadhpersad actief is in het programmateam en stuurgroep, met een groep Experienced Experts om haar heen.

ExpEx is gevraagd om feedback te geven op deze bestuurlijke afspraken. We hebben onder meer onze 6 punten naast een eerdere concept van het document gelegd en zijn hierover met ze in gesprek gegaan. Lees hier wat volgens ons nodig is.

Ook al richten de afspraken zich vooral op randvoorwaarden en financiën, zijn we best tevreden hoe er naar onze inhoudelijke visie vanuit de lijfwereld geluisterd werd. Eindelijk, want twee jaar geleden hadden we ook al veel op een rij gezet in het position paper.

We gaan met elkaar in de gaten houden wat jongeren hier daadwerkelijk van gaan merken.

We hebben een werkgroep met ExpEx die zich volop inzetten voor alles rondom gesloten zorg en die allemaal eigen ervaring hebben met JeugdzorgPlus. Ze komen regelmatig digitaal bij elkaar en hebben korte lijntjes vragen van buitenaf snel te kunnen beantwoorden. Alles wat we de afgelopen jaren hebben gedaan rond dit thema is verzameld op www.expex.nl/gesloten.

We delen hier graag waar de werkgroep nu mee bezig is.

De hele werkgroep denkt mee en gaat regelmatig in gesprek met de projectleiders. Hiervoor stemmen we af met Generation Youthcare.

Mohini zit in het Programmateam en de Stuurgroep, Fee ondersteunt haar daarbij. Ze zitten daar ook namens Generation YouthCare, onze samenwerking met het Jeugd Welzijnberaad (JWB) en JongWijs. We willen graag dat jongeren van de andere organisaties die ervaring hebben met JeugdzorgPlus ook kunnen meedenken, zoals YOPE of het Jongerenpanel de Derde Kamer.
We hebben input gegeven over wat wij belangrijk vinden in de om- en afbouw, en feedback gegeven op de bestuurlijke afspraken die in juni zijn gemaakt tussen VWS, VNG, Jeugdzorg Nederland.

Er is een Consortium kleinschaligheid in de jeugdhulp van alle gesloten JeugdzorgPlus instellingen en de Academische werkplaats Risicojeugd. Met hen en VWS hebben we in 2023 een congres georganiseerd over kleinschaligheid. De conclusie was onder andere dat alleen kleinschalig niet helpt, maar dat het vooral gaat om een fijn leefklimaat en liefdevolle jeugdzorg. Hier heeft Jason de bestuurders gevraagd excuus te maken.

We hebben ons nu aangesloten bij het Consortium en willen de nieuwe kleinschalige voorzieningen gaan bezoeken, door een dienst en een casuïstiekbespreking mee te draaien. 

We hebben een gesprek gehad met Jeugdzorg Nederland over het aanbieden van excuses. Zij willen wel excuus aanbieden aan alle jongeren die opgesloten hebben gezeten in een JeugdzorgPlus instelling.

We hebben op een rijtje gezet wat er volgens ons belangrijk is in het excuus en daar willen ze de komende tijd graag met ons over doorpraten. We hebben eind augustus een volgende afspraak op locatie bij Jeugdzorg Nederland.

We hebben meegedacht over een nieuwe “Wet rechtspositie gesloten jeugdhulp”. Die is sinds 1 januari 2024 van kracht. Hierin staan strenge voorwaarden voor het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen in de gesloten JeugdzorgPlus. In de open jeugdhulp mogen geen vrijheidsbeperkende maatregelen worden toegepast. Dat gebeurt wel steeds meer. 

Daarom heeft het NJI nu een brochure gemaakt voor hulpverleners over omgaan met dilemma’s rond vrijheidsbeperking in de open jeugdhulp met verblijf. We hebben feedback gegeven op de conceptteksten en meegedaan aan hun webinar hierover.

We zijn nu bezig met Mireille Gommans van de Hogeschool Leiden om scholing/workshops te helpen ontwikkelen en geven voor bestuurders, teams en jongeren over kinderrechten, vrijheidsbeperkende maatregelen en huisregels, zodat we ervoor kunnen zorgen dat medewerkers de wet kennen en echt rekening houden met de rechten van jongeren.

Verder krijgen we veel vragen van verschillende organisaties zoals de VNG, Jeugdstem, onderzoekers, de inspectie, kenniscentra, het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd (OZJ). Alle vragen worden in de groep gedeeld en ExpEx aan gekoppeld die ervaringskennis hebben om deze te beantwoorden.

We hebben ook een ⁠gesprek gehad met het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd (OZJ) om voor jongeren van Zikos een vervolgplek te vinden en een aanspreekpunt te creëren. ExpEx praten hier verder over en dit willen we gaan uitwerken met Levvel die dit bij hun organisatie al zijn gestart.