Ervaringsdeskundige LHBTI-jongeren helpen onderzoek en zichzelf verder

In opdracht van de gemeente Amsterdam en het Bestuurlijk Overleg Zwerfjongeren onderzocht Movisie de ervaringen van dak- en thuisloze LHBTI-jongeren. In het rapport Out On The Streets vertellen de jongeren zelf over hun ervaringen. Als medeonderzoekers helpen ze antwoord geven op de vraag welke specifieke ondersteuning nodig is voor deze groep.

Jason Bhugwandass (20) werkte als ervaringsdeskundige mee aan het onderzoek. Hij groeide op in een gezin met een alcoholistische vader en een agressieve broer. In dertien maanden tijd leefde hij in vijf verschillende gesloten instellingen. ‘Mijn behandelaren vonden mijn problemen steeds te complex en stuurden me door naar een volgende instelling.’ Als medeonderzoeker was Jason betrokken bij het opstellen van de topic-lijst. ‘In een conceptversie stonden begrippen die te abstract waren om te landen bij de doelgroep, die zijn eruit gehaald. Sommige vragen werden ook te direct gesteld. Er was in eerste instantie bijvoorbeeld een hele abrupte overgang tussen de algemene vragen en de vragen over de persoonlijke geschiedenis. Daar hebben we toen een tussenvraag ingezet.’

Jason interviewde zelf ook dak- en thuisloze LHBTI’s. ‘Dat ik in hetzelfde schuitje zat, hielp om een gelijkwaardig gesprek te kunnen voeren. In een van de interviews deed ik eerst mijn verhaal, dat werkte goed.’ Niet alleen voor het onderzoek was zijn betrokkenheid waardevol; ook voor hem als persoon. ‘Ik was altijd bang een verbitterd en klein persoon te worden. Van mensen die vrolijk en optimistisch zijn, dacht ik altijd dat zij niet genoeg meegemaakt hadden. Maar door de indrukwekkende verhalen in de interviews, verteld door heel krachtige mensen, echt geen zielige figuurtjes, denk ik daar nu anders over. Dat helpt me om mezelf beter te behandelen en mezelf meer te gunnen.’

Het mooie van OOTS vindt Jason verder ‘dat een héle vergeten groep, nu even geen vergeten groep is. Hoe specifiek wil je het hebben: dak- en thuisloze LHBTI-jongeren.’ Niet voor niets zet hij zich als ervaringsdeskundige ook op andere manieren in. Via Experienced Experts (ExpEx) werkt hij mee aan een theatervoorstelling waarin hij over zichzelf vertelt. Dat kan anderen helpen, bijvoorbeeld bij hun zoektocht naar de genderidentiteit. ‘Bij mij begon dat eigenlijk wel grappig. Ik had als meisje van dertien nog nooit gehoord van transgender. Tot een buurjongen verliefd op me werd. Toen het niet wederzijds bleek, verweet hij me gefrustreerd dat ik lesbisch was. Ik ging googelen wat dat was en ontdekte de T in LHBT. Ik wist meteen: dat is aan de hand bij mij.’ Het duurde vervolgens nog zes lange jaren tot Jason uit de kast durfde te komen. ‘Pas toen kon ik gaan experimenteren, waardoor ik nu zeker weet dat ik nooit meer terug wil. Hoe mooi is het als mensen me aanspreken als hij. Het woord gendereuforie dekt niet eens de lading.’

Lees het volledige artikel op Movisie.nl