Als de vlag niet uitgaat

Ook dit jaar versieren de vlaggenstokken met rugtassen rijkelijk de straten. Een feestelijke gelegenheid, al kan het ook confronterend zijn als jij die mijlpaal hebt moeten missen. Voor een deel van de kinderen in de jeugdzorg en GGZ is dat helaas realiteit. Niet zelden betekent een plaatsing onontkoombaar ook meteen uitval op school. Dat werpt de vraag op: Hoe herstel je daarvan?

In onderstaand artikel beschrijven Nienke van der Pal en Jason Bhugwandass, vwo-leerlingen gestrand in de gesloten jeugdzorg, vijf aanpassingen die instromen makkelijker hadden gemaakt na hun vertrek. In dit stuk is input van 35 jongeren meegenomen.

Herstellen na de jeugdzorg. Vijf wijzigingen: 

Haal de minimumleeftijd voor een 21+ toets omlaag

Haal de minimumleeftijd om een 21+-toets te maken omlaag naar 18 jaar. Hierdoor kunnen leerlingen, ondanks een periode in de jeugdzorg, alsnog hun route kunnen vervolgen met hun leeftijdsgenoten. In de huidige situatie moeten veel van deze jongeren eerst een aantal jaar wachten voor ze de toelatingstoets kunnen doen. Deze jaren voelen vaak als weggegooid en bij een deel sneuvelt de motivatie. Als de toets al op 18-jarige leeftijd gemaakt kan worden, wordt instromen makkelijker.

Zorg voor maatwerk

Momenteel wordt vaak geadviseerd dat een jongere zich uitschrijft als het niet volledig lukt om deel te nemen aan een WO of HBO opleiding. Hierbij is eigenlijk maatwerk nodig. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een jaar in tweeën (of drieën) splitsen en soepeler omgaan met de aanwezigheidsplicht. Een ander struikelblok is het Bindend Studieadvies. Het BSA is een rigide eis die studievertraging vertaalt naar het automatisch beëindigen van de opleiding. Zeker voor studenten met een functiebeperking is dit funest.

Voer het Propedeusediploma weer in

Het propedeusediploma is bij veel universiteiten afgeschaft. Voor jongeren die na hun examenjaar doorstromen naar de universiteit is het vaak het tweede diploma in twee jaar. Dat kan voelen als een overkill. Maar voor jongeren die nooit hun middelbareschooldiploma hebben behaald is dit het eerste diploma dat zij ontvangen. Herinvoering zou dus voor hen van betekenis zijn, omdat het een meer tastbaar resultaat is dan een overgangsbewijs. Ook maakt het inschrijving bij een andere opleiding of universiteit makkelijker, als de huidige opleiding vroegtijdig afgebroken wordt.

Zorg ervoor dat er een dekkende tegemoetkoming komt voor vavo

Financiën lijken bij veel jongeren het oppakken van onderwijs te hinderen. Jongeren uit de jeugdzorg zijn na hun vertrek vaak uitwonend en kunnen (financieel) vaak minder terugvallen op ouders. Hierdoor zijn de kosten van vavo regelmatig te hoog. Je kunt niet tegelijkertijd een uitkering en studiefinanciering krijgen. Werk wordt in het huidige systeem verkozen boven onderwijs of het combineren van die twee is door ziekte niet mogelijk. Een dekkende tegemoetkoming voor deze groep is van belang. Daarnaast kan overwogen worden vavo ook onder de studiefinancieringsregeling te laten vallen. Jongeren die de vavo volgen krijgen namelijk geen studenten-ov, waardoor ook de kosten van het reizen belemmerend kunnen zijn.

Pas de duimregeling ook toe voor jongeren uit de jeugdzorg

Door de gevolgen van de coronacrisis zijn de afgelopen twee jaar de eisen voor een diploma versoepeld. Zo werd de duimregeling ingevoerd. Leerlingen mochten hun vinger op één vak houden. Dat vak telt niet mee in de beoordeling. Wiersma, Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs, stelde dat deze regeling nodig was omdat: ‘het lijkt alsof kandidaten met stenen in hun rugzak een parcours moeten afleggen.’ Dat de coronacrisis veel leerlingen gehinderd heeft in het volgen van kwalitatief onderwijs is een gegeven. Echter, jongeren in de (gesloten) jeugdzorg zijn vaak volledig gedepriveerd van onderwijs. In vergelijking met die situatie zijn de omstandigheden waarin jongeren les kregen gedurende de coronapandemie mild te noemen. Maar van jongeren in de jeugdzorg, die zich na hun vertrek kunnen aanmelden voor een staatsexamen, wordt wél verwacht dat zij voldoen aan de harde normen die er normaliter zijn. Wat dat in praktijk betekent is dat een kind dat in de tweede klas gestrand is op het vwo zichzelf eigenhandig een vreemde taal zou moeten aanleren, omdat het anders geen vwo diploma kan behalen. Terwijl de coronacrisis ons heeft geleerd dat aanpassingen echt wel mogelijk zijn. Een duimregeling voor kinderen in de jeugdzorg zou de drempel om staatsexamens te maken verlagen én het behalen van een diploma (en dus instroom) haalbaarder maken.

Dit stuk richt zich expliciet op wat er nodig is om in te stromen op HBO- en/of universitair onderwijs na een periode in de jeugdzorg waardoor je onderwijstraject onderbroken is.. Hiervoor is gekozen omdat havo- en vwo-leerlingen dit onderwijsniveau niet kunnen volgen in de (gesloten) jeugdzorg, omdat er meestal alleen vmbo- en praktijkonderwijs wordt aangeboden, Ook wordt er op het MBO meer maatwerk toegepast, waardoor het voor jongeren uit de jeugdzorg makkelijker is om in te stromen dan op het HBO en WO. Er is weinig aandacht voor jongeren die noodgedwongen steeds een lagere vorm van onderwijs gaan volgen en jongeren daarnaast vaak worden losgelaten als ze 18 zijn.